Bedrijven snappen heel goed waarom de VAR verdwijnt. Maar of de wet DBA nou zo’n fijn alternatief is? Daarover twijfelen de meeste sterk, aldus nieuw onderzoek.

The Future Group deed recent onderzoek onder een groep van circa 400 (middel)grote bedrijven. Hierbij werd het hoger management gevraagd naar hun visie op de arbeidsmarkt, de ontwikkelingen rondom zzp’ers en zelfstandig kenniswerkers binnen hun bedrijf en naar hun mening over (de uitvoerbaarheid van) het werken met modelovereenkomsten als vervanger van de VAR per 1 mei 2016.

De voornaamste conclusies:

• 70% begrijpt de afschaffing van de VAR en de introductie van modelovereenkomsten. Wel ziet een meerderheid problemen bij de uitvoerbaarheid van deze wet in de praktijk.

• Een meerderheid van de bedrijven (54%) verwacht voor 1 januari 2017 klaar te zijn met het vervangen van de VAR voor modelovereenkomsten. Bijna een kwart is voor de deadline van 1 mei 2017 hiermee klaar, 6% denkt meer tijd nodig te hebben.

• Bedrijven zien het aanpakken van schijnzelfstandigheid en het medeverantwoordelijk maken van opdrachtgevers als belangrijkste argumenten voor de nieuwe wet. Daarmee kan geconcludeerd worden dat de politiek haar ‘zendingswerk’ goed heeft gedaan en de argumenten van het kabinet herkend worden.

• 63% van de bedrijven is het niet ermee eens dat zzp’ers zelf de regie dienen te hebben over hun vervanging.

• 60% van de respondenten is niet bereid om meer te betalen als zzp’ers zelf zorgen voor kennisdeling en -borging.

• 85% van de bedrijven kent geen maximum aan de inhuurperiode van zelfstandige kenniswerkers.

Toegevoegde waarde zzp’ers

• De grootste groep zzp’ers draait meer dan 1.500 uur per jaar voor de opdrachtgevers die in dit onderzoek bevraagd zijn. Ook het aantal zelfstandigen dan tussen de 1.000 en 1.500 uur per jaar werkt is, met bijna een kwart, groot.

• Een meerderheid vindt de actuele vakinhoudelijke kennis en bijbehorende vaardigheden van de door hen ingehuurde zzp’ers beter in vergelijking met mensen in loondienst. Daarmee is dus duidelijk dat zelfstandigen toegevoegde waarde bieden ten opzichte van werknemers.

• 60% van de bedrijven zou graag zien dat meer zpp’ers de overstap maken van het zelfstandigenbestaan naar een loondienstverband, maar 21% van de respondenten ziet dit in de praktijk niet gebeuren.

• 84% ervaart niet dat, op basis van eenzelfde aantal uren, de kosten van een zzp’er per saldo lager zijn dan de loonkosten (inclusief risico-opslag) van een vaste medewerker. Dit staat haaks op de conclusie van het CBS dat het zzp’ers gemiddeld zo’n 10 procent minder verdienen dan werknemers in loondienst. Een zelfstandige zonder personeel verdiende in 2014 bruto gemiddeld bijna 32.000 euro, terwijl een werknemer bijna 36.000 euro kreeg. Dat de uitkomst haaks staat op deze cijfers komt door de doelgroep, de ondervraagde bedrijven werken veelal met zelfstandige hoogopgeleide kenniswerkers, aan de bovenkant van de arbeidsmarkt.

‘Geen duidelijk en vruchtbaar klimaat’

• 56% van de respondenten vindt dat er ingegrepen moet worden wanneer concurrentie op arbeidsvoorwaarden ertoe leidt dat het in sommige sectoren bijna alleen nog als zzp’er kan worden gewerkt (er vindt in dat geval vervanging van werknemers plaats). Bijna een derde (31%) vindt dat dit echter aan de markt is.

• 47% van de bedrijven vindt het recente CDA-voorstel voor een basisverzekering die alle werkenden beschermt tegen loonverlies als ze niet kunnen werken een goed idee.

• 70% van de bedrijven is van mening dat de overheid geen duidelijk en vruchtbaar klimaat schept voor zelfstandige kenniswerkers.

Best veel schaarste

• 60% van de bedrijven ervaart op dit moment voor specialistisch werk een tekort aan geschikte kandidaten. Bij de helft van de bedrijven zitten er (hierdoor) momenteel al zelfstandigen op strategische posities in de organisatie.

• Bijna 90% verwacht dat de tekorten in de toekomst toenemen.

‘Flexwet overbodig’

Volgens Bart Timmer van The Future Group leidt het onderzoek tot de conclusie dat de Flexwet, de WWZ, van minister Asscher ‘vrij overbodig’ is. ‘Gezien het feit dat zo’n 60% van de bedrijven aangeeft de zzp’ers die men inhuurt graag in loondienst te nemen.’

Politieke uitdaging

Er ligt volgens Timmer aan de andere kant wel een ‘enorme politieke uitdaging’. ‘Liefst 85% van de bedrijven geeft aan meer behoefte te hebben aan flexibelere tussenvormen van arbeid, waarbij bedrijven mensen aan zich kunnen binden zonder ze altijd vol door te moeten betalen. Bovendien vindt 55% van de bedrijven de hoeveelheid wet- en regelgeving waar de organisatie aan moet voldoen in relatie tot personeel en externen onredelijk hoog.’

• Lees ook: Wet DBA nauwelijks beletsel voor vraag naar interimmers

Foto boven via Flickr.com