Het artikel gaat hieronder verder.
‘Personeelstekort?’ Nog maar 4 keer genoemd. ‘Krapte op de arbeidsmarkt’? Maar 2 keer. En ‘schaarste’? Zelfs helemaal niet meer. Kijk je in de recent verschenen sectorprognoses van ABN Amro, dan valt al snel op hoe de arbeidsmarkt de afgelopen paar jaar veranderd is. Waar we ons in 2022 nog massaal druk leken te maken om een structurele schaarste, en tekorten die nooit meer zouden verdwijnen, ziet de wereld er in 2025 ineens heel anders uit. Nu zijn het handelsoorlogen en internationale en nationale politieke onrust die zorgen voor de grootste onzekerheid en hoofdbrekens.
‘We verwachten dat de investeringen in de Europese defensie groeimogelijkheden opleveren.’
Door onder meer Amerikaanse invoerheffingen stellen bedrijven nu investeringsbeslissingen uit, zo meldt het rapport. Al zijn er ook economisch positieve signalen te ontwaren. ‘We verwachten dat de Duitse investeringsagenda en investeringen in de Europese defensie groeimogelijkheden opleveren’, vertelt bijvoorbeeld Melanie Murk, sectoreconoom Agrarisch en Food bij de bank. Ook verwachten de economen verdere groei in onder meer de sector Technologie, Media & Telecom, dankzij verdergaande digitalisering, cloud-migraties en A.I.-innovaties.
Herstel voor de bouw
Speelt krapte op de arbeidsmarkt dan helemaal geen rol meer? Nou, in twee sectoren blijft het probleem volgens de economen van de bank zeker bestaan. De eerste is de bouw. Deze sector klimt moment een uit een dal, aldus sectoreconoom Albert Jan Swart, onder meer dankzij ‘de val van het kabinet-Schoof, die vooralsnog positief lijkt uit te pakken voor de bouwsector. Ten eerste is hiermee de bevriezing van sociale huren van de baan. Ten tweede boekte het kabinet-Schoof geen vooruitgang wat betreft de stikstofproblematiek, ondanks het instellen van een werkgroep met 12 bewindspersonen.’
Door gunstige ontwikkelingen herstelt de vraag in deze sector zich behoorlijk. Maar dus wel met een keerzijde, aldus Swart. ‘Het personeelstekort keert terug als belangrijke belemmering voor de bouwsector. Alle segmenten hebben hiermee te maken, van de woningbouw tot de utiliteitsbouw, en van het grondverzet tot de installatiebranche. De krapte op de arbeidsmarkt kan de komende jaren leiden tot een verdere stijging van de bouwkosten. Het is te hopen dat een volgend kabinet investeert in passend onderwijs, zodat de bouw de productiviteit kan verbeteren door middel van robotisering en verdere digitalisering.’
En zorg werft door
Ook in de zorg is de krapte op de arbeidsmarkt bepaald nog niet verdwenen van de agenda. ‘In het laatste kwartaal van 2024 stonden bijna 60.000 vacatures van zorgaanbieders open, net iets meer dan eind 2023’, aldus sectoreconoom David Bolscher. De meeste vacatures staan uit bij aanbieders van gehandicaptenzorg, geestelijke gezondheidszorg en verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT). ‘Zorgaanbieders kampen met een tekort aan personeel omdat de zorgvraag stijgt, terwijl steeds meer zorgverleners met pensioen gaan en er ook meer ziek thuis zitten. Het ziekteverzuim staat met 7,3% bijna net zo hoog als de 7,4% eind vorig jaar.’
De zorgtop die onlangs door toenmalig minister Fleur Agema werd gehouden om nieuwe oplossingen te verzinnen om de arbeidsmarkttekorten af te wenden? Volgens Bolscher had het allemaal niet bijster veel om het lijf. ‘Dit akkoord loopt vanwege de val van het kabinet vertraging op en wordt mogelijk niet meer door alle betrokken partijen ondertekend. De vraag is of het überhaupt tot verlichting van het personeelstekort leidt’, zegt hij. ‘Scherpe keuzes en breed beleid op gezondheid en preventie’ zijn volgens hem dan ook dringen nodig om de zorg ‘ook in de toekomst toegankelijk te houden’.
Maar verder?
Maar verder? Verder schittert de arbeidsmarkt eigenlijk door afwezigheid in de nieuwe sectorprognoses. Ja, bij de zakelijke dienstverlening, de grootste (en behoorlijk conjunctuurgevoelige) sector van Nederland, staat nog terloops een opmerking over ‘structurele personeelskrapte’, net als bij de sector Food. En bij de Industrie worden de kansen van de toenemende investeringen in Defensie genoemd als kans, ‘mits voldoende personeel beschikbaar is’. Maar dat is het dan ook wel. Gaat het in andere sectoren over ’tekorten’, dan worden vooral handelstekorten of tekorten aan bepaalde schaarse grondstoffen bedoeld.
De arbeidsmarkt schittert eigenlijk door afwezigheid in de nieuwe sectorprognoses.
Het is natuurlijk geen harde wetenschap, maar zo’n economische analyse zegt wel íets over de prioriteiten van Nederlandse ondernemers en werkgevers. En die ligt duidelijk niet meer allereerst bij de arbeidsmarkt, zo maken de bankiers wel duidelijk. Met de werkloosheid mag het allemaal nog erg meevallen, en ook werk vinden en behouden blijft volgens werkzoekenden nog altijd redelijk makkelijk; de paniek bij werkgevers van een paar jaar geleden lijkt wel aardig verdwenen. De nationale en internationale politieke situatie vraagt nu meer aandacht. En dat heeft blijkbaar meteen effect op het aantal vacatures in veel sectoren.