Verdergaande automatisering bedreigt steeds meer (vooral laaggeschoolde) banen, met name in de industrie en de voedings- en drankensector.
Die conclusie valt te trekken uit een onderzoek van accountantsbureau Grant Thornton, waarvoor 2.571 leidinggevenden in 36 landen zijn gevraagd naar de invloed aan van technologie, en dat de nogal pretentieuze titel draagt: The Future of Employment.
Percentage van bedrijven die verwachten dat automatisering minstens 5% van hun personeel zal vervangen:
Bron: Grant Thornton IBR 2015. * = Kleine steekproefomvang, (1) = Olie & gas, mijnbouw, nutsbedrijven (2) = Met inbegrip van sociale diensten
Automatiseren? Ja, natuurlijk!
Wereldwijd gaf ruim de helft (56%) van de ondernemingen uit het onderzoek aan dat ze of al bedrijfsprocessen aan het automatiseren zijn of dit in de aankomende 12 maanden gaan doen. Van de industriële ondernemingen zei 43% te verwachten dat hierdoor uiteindelijk minstens 5% van hun arbeidskrachten wordt vervangen. De cleantech-industrie kwam op de tweede plaats met 39%, gevolgd door de technologiesector en voedings- en drankensector met 35%. Aan de andere kant van het spectrum verwacht slechts 9% van de horeca-, onderwijs- en gezondheidsbedrijven dat 5% of meer van hun medewerkers wordt vervangen.
Kostenefficiënt
Dat lijkt nog mee te vallen, maar volgens Marcel Welsink, bestuurder bij Grant Thornton en verantwoordelijk voor Business IT moet het effect niet onderschat worden: ‘In de tijd na de financiële crisis blijven ondernemingen streven naar grotere efficiëntie en hogere productiviteit. Als bedrijven overwegen om in personeel of in technologie te investeren, dan is voor velen de tweede optie meer kostenefficiënt.’
Robots?
Zullen robots al het personeel ooit vervangen? Dat lijkt wat prematuur, zegt Marcel Welsink. ‘Technologie speelt immers sinds de industriële revolutie al een rol op de werkvloer en banen hebben zich hieraan aangepast. Eigenlijk gaat het hier om een andere vraag, namelijk: welke menselijke vaardigheden zullen het meest worden verbeterd? Het is duidelijk dat kunstmatige intelligentie (KI), supercomputers en sensoren – zaken die voorheen vielen onder de noemer ‘science fiction’ – diepgaande gevolgen hebben voor banen, inkomen en de samenstelling van het personeel.’
Veerkrachtig
Volgens Welsink valt te verwachten dat ‘hoger aangedreven functies die voorheen beter betaald werden onder de verantwoordelijkheid van intelligente machines komen. Zonder inmenging zullen we een groeiende verdeeldheid krijgen voor wat betreft inkomsten en kansen tussen de kennis- en diensteneconomieën en -carrières.’ Maar, zegt hij ook: ‘De geschiedenis heeft bewezen dat personeelsbestanden veerkrachtig zijn en beschikken over aanpassend vermogen.’
Gaten in de arbeidsmarkt
Hij pleit ook voor een ‘dialoog tussen overheden, bedrijven en onderwijsinstellingen’. ‘Dat zal ons helpen beter inzicht te krijgen in waar de gaten in de arbeidsmarkt ontstaan, zodat we er zeker van zijn dat er voldoende mensen kunnen worden opgelijnd die de opleiding en vaardigheden hebben om die functies te vervullen.’
