Gemeenten mogen wettelijk niet meer in hun vacatures zetten dat die specifiek voor jongeren zijn. Maar dat is ook helemaal niet nodig, zegt deskundige Annemarie Stel.

Gemeenten die een zogeheten ‘generatiepact‘ uitvoeren konden de afgelopen jaren in vacatureteksten en wervingsadvertenties specifiek vragen naar sollicitanten van een specifieke leeftijdsgroep. In de regel ging het daarbij om: jongeren tussen de 18 en 27 jaar, want een generatiepact is erop gericht ouderen minder te laten werken om zo tegelijk méér jongeren aan het werk te krijgen.

Ongeoorloofde discriminatie?

Normaal valt zo’n specifieke vraag naar een bepaalde leeftijd onder ongeoorloofde discriminatie volgens de Wet gelijke behandeling leeftijd bij arbeid. Maar de gemeenten mochten het toch jarenlang doen, omdat de rijksoverheid het toeliet (volgens de wettelijke grondslag in de Aanpak Jeugdwerkloosheid uit de Rijksbegrotingswet SZW). Nu is echter de werkgelegenheid gestegen. En daarom heeft het kabinet per 1 januari besloten dat die Aanpak Jeugdwerkloosheid niet meer wordt verlengd. Gemeenten mogen sindsdien in hun vacatures dus ook niet meer specifiek om jongeren vragen.

Nu de werkgelegenheid is gestegen, heeft het kabinet de Aanpak Jeugdwerkloosheid niet verlengd

Vergrijzing tot stilstand gekomen

En dat vinden ze lastig, want de vergrijzing speelde jarenlang bijna nergens zo sterk als onder gemeenteambtenaren. Zo nam de gemiddelde leeftijd van de ambtenaar in heel Nederland toe tot 48,3 jaar. Sommige gemeentes kenden zelfs uitschieters naar meer dan 50 jaar. En net vorig jaar blijkt die trend enigszins tot stilstand gekomen, juist dankzij een hogere instroom van jongeren. Zonde om dat zomaar verloren te laten gaan, aldus de Vereniging Nederlandse Gemeenten, de VNG.

76% gemeenten: instroombeleid voor jongeren

In 2016 steeg het aandeel van jongeren in de instroom naar 43%. In 2015 en 2014 was dit aandeel nog respectievelijk 39 en 36%. Dan nog is er een lange weg te gaan, want het totaal aandeel jongeren bij gemeenten lag in 2016 met 11% veel lager dan in de beroepsbevolking (36%). Niet zo vreemd dus dat 76% van de gemeenten in 2016 een actief wervings- en selectiebeleid voerde om de instroom van jongeren te bevorderen, en 35% een generatiepact had gesloten.

76% van de gemeenten voerde in 2016 een actief beleid voor meer instroom van jongeren

Advies: ‘Vraag er liever niet om in je vacature’

En dus heeft de VNG nu – samen met de vakbonden – aan het kabinet gevraagd om een algemene maatregel van bestuur of voorlopige ontheffing. Daarmee willen ze dan dat gemeenten met een generatiepact weer gericht mogen werven onder jongeren. Tot die tijd adviseert de VNG aan zijn leden (de gemeenten) om géén specifieke leeftijdsgrens of leeftijdsgroepen in vacatureteksten en wervingscampagnes op te nemen.

… Maar dat hoeft ook helemaal niet

Zo’n groep specifiek benoemen is ook helemaal niet nodig, zegt Annemarie Stel. ‘Je kunt in je vacaturetekst best op een andere manier duidelijk maken wie je ermee wil werven.’ Stel werkte onder meer jarenlang bij de gemeentes Den Haag en Rotterdam aan de arbeidsmarktcommunicatie. In april laat ze in een speciaal seminar zien hoe gemeentes ook nu succesvol kunnen werven. ‘Een simpel voorbeeld: als je een traineeship aanbiedt, is de kans erg groot dat je daarmee vooral jongeren aanspreekt.’

‘Als je een traineeship aanbiedt, is de kans erg groot dat je daarmee vooral jongeren aanspreekt’

Schrijf je vacature liever op je doelgroep

En zo heeft ze nog wel meer tips. Een junior functie, een stage, de kandidaat in de vacaturetekst niet met ‘u’ aanspreken, leg de nadruk op wat er allemaal te leren valt; wie zijn arbeidsmarktcommunicatie en organisatie slim aanpakt, kan volgens haar best zonder zo’n specifieke vermelding dat de vacature nadrukkelijk openstaat voor mensen van 18 tot 27 jaar. ‘Schrijf je vacature heel gericht op je doelgroep. Dan zul je hen er echt wel mee aanspreken. Al moet je organisatie er daarna natuurlijk wel klaar voor zijn om die jongeren ook echt te verwelkomen. Met goede onboarding, begeleiding of met mentoren.’

Nog een veel groter probleem: ze ook behouden…

En daar komen we misschien op het echte probleem. Zo voert een merendeel van de gemeentes inmiddels dus wel beleid om jongeren binnen te halen, maar heeft maar 29% actief beleid om jongeren ook in dienst te hóúden. Denk daarbij aan zaken als opleidingsmogelijkheden, inzet op (talent)ontwikkeling en traineeships/ontwikkeltrajecten. Daardoor verlaten veel jongeren de gemeenten ook weer bijna net zo snel als ze er zijn binnengekomen, constateert ook de Personeelsmonitor.

Meer over werven in de gemeenten?

Op 12 april organiseert de Academie voor Arbeidsmarktcommunicatie het seminar ‘Succesvol werven voor de gemeentelijke overheid‘, vol tips en inspiratie. Aan de hand van cijfers en veel praktijkvoorbeelden. Inschrijven kan hier.

Credit foto