Het artikel gaat hieronder verder.
Een goede timing kan OTTO Work Force niet ontzegd worden. Het thema ‘arbeidsmigratie’ staat in elk geval volop in de belangstelling. Of het nu door de huidige verkiezingscampagne is, door een rapport van de SER of de OVV, of gemeenten die nauwelijks zicht hebben op hun aantal, van links tot rechts lijkt men het erover eens: zoals het nu gaat, zó kan het niet langer. Hoe het dan wél moet? Precies daarop probeert OTTO’s (herziene) Deltaplan ‘Voorkomen dat Nederland vastloopt’ een antwoord te formuleren. Met voormalig CU-fractievoorzitter in de Tweede Kamer Gert-Jan Segers als onvermoeibaar pleitbezorger ervan.
‘Het feit dat iedereen maar een uitzendbureau kan beginnen in Nederland, dat is natuurlijk absurd geweest.’
‘Het feit dat iedereen maar een uitzendbureau kan beginnen in Nederland, dat is natuurlijk absurd geweest’, zegt hij bijvoorbeeld in een recente podcast met Werf&, opgenomen voor de tweede editie van het congres over Internationalisering van de Arbeidsmarkt, dat eind november in Den Haag wordt gehouden, en waar Segers zelf ook een van de sprekers is. ‘In Nederland is arbeidsmigratie geproblematiseerd, en terecht, omdat er ook veel misstanden mee zijn. Alleen: daarmee is het kind met het badwater weggegooid.’ En dus wordt het volgens hem tijd om weer op een andere manier naar het probleem te leren kijken.
Regie en menselijkheid
Nederland staat namelijk onder druk. In sectoren als zorg, techniek, energievoorziening, logistiek en bouw dreigen tekorten aan mankracht het land stil te zetten. Wachttijden in de zorg lopen op, nieuwbouwprojecten stagneren en de energietransitie komt in gevaar, schetst het Deltaplan. En zonder arbeidsmigratie gaan die problemen alleen maar verergeren. Maar dan moet het dus wel anders dan we tot nu toe gewend zijn. Het is tijd voor én meer regie én meer menselijkheid, aldus Segers. Dus: een duidelijke focus op het bestrijden van misstanden en tegelijk het waarborgen van goede leefomstandigheden.
‘Veel politici lopen in de campagne nu met een heel grote boog om dit onderwerp heen.’
‘Veel politici lopen in de campagne nu met een heel grote boog om dit onderwerp heen. Ik zie daar wel ontkenning van het probleem. En veel wensdenken. Maar daarmee verdwijnt het natuurlijk niet. Je doet daarmee het probleem geen recht. En je doet ook de in het Deltaplan aangedragen oplossing van circulaire arbeidsmigratie geen recht. Dat gaat om een moreel verantwoorde oplossing, onder heel goede en strikte voorwaarden. Terwijl wij nu spreken met koepels in de zorg, met netbeheerders, die allemaal zeggen: ‘dit zou ons kunnen helpen. Dit is een route die wij willen omarmen.’ Dus waarom wordt het niet opgepakt?’
Enerzijds/anderzijds
Het Deltaplan waar Segers het over heeft betoogt twee dingen tegelijkertijd. Enerzijds het aanpakken van misstanden als het gaat om arbeidsmigranten, maar anderzijds wel een ethische vorm van arbeidsmigratie niet onmogelijk maken. Omdat anders alles vastloopt in Nederland. ‘Je móet strenger handhaven’, zegt hij bijvoorbeeld. ‘Je moet veel meer reguleren. De meerderheid van de uitzendbureaus is gewoon niet georganiseerd. Er is geen toezicht op, geen handhaving. Dat is zeer onverantwoord. Dan drijf je mensen eigenlijk in handen van soms echt gewoon koppelbazen. Dat is in een beschaafd land onbestaanbaar.’
‘Er moet veel strenger tegen immorele praktijken worden opgetreden.’
‘Maar er zijn ook sectoren die het graag goed willen en kúnnen regelen. Dus ja, je moet gaan differentiëren tussen slechte praktijken, immorele praktijken, mensen die hun baan verliezen en dan op straat worden gezet, dat kan niet. En daar moet veel strenger tegen worden opgetreden. Daar hebben we allemaal voorstellen voor gedaan. En aan de andere kant moet je ook ruimte maken voor goedwillende werkgevers. Die zeggen: in dit model waarin mensen uiteindelijk weer teruggaan naar hun land en de kennis en kunde voor hun eigen land kunnen inzetten, daar wil ik me wel sterk voor maken.’
Achter de schermen
In de zorg zijn zo al behoorlijk wat pilots gaande met verpleegpersoneel vanuit de Filippijnen en Indonesië. En in de energietransitie start binnenkort ook een pilot met deze vorm van meer circulaire arbeidsmigratie, vertelt Segers. Gelukkig maar, zegt hij, want het probleem is echt urgent. ‘De economische schade loopt bijvoorbeeld echt in de tientallen miljarden omdat we het energienet niet verzwaard hebben. Ik denk dat we nu op een punt staan dat we voelen dat het vast dreigt te lopen. Dat gevaar is heel reëel. En met circulaire arbeidsmigratie, die niet ten koste gaat van andere landen, is dat in elk geval deels te verlichten.’
‘Een nuchtere afweging doet inzien dat dit een goede route is.’
Als hij achter de schermen met politici hierover praat, hoort hij vaak opvallend veel instemming. ‘Voor de schermen is dat dan weer wat lastiger. Maar iedereen die we dit uitleggen, zegt eigenlijk: ja, dit is een heel mooi model. Dus daarom denk ik eerlijk gezegd dat het een kwestie van tijd is voordat het beeld omslaat. En dat die vakkrachtenregelingen voor cruciale sectoren die we bepleiten op tafel komen te liggen. Een nuchtere afweging doet inzien dat dit een goede route is. Alleen ik ben bang dat je dat beter na de verkiezingen rustig kunt bespreken dan in een oververhitte campagne waarin migratie toch weer hét probleem is.’
Alles is nodig
Niet dat arbeidsmigratie in zijn ogen dé oplossing voor alles is. ‘Er zijn heel veel arbeidsmarktmaatregelen die je in Nederland moet nemen. Van statushouders inzetten tot innovatie, en van jongeren aanmoedigen vaker voor techniek te kiezen tot mensen die langs de kant staan goed begeleiden naar een baan.’ Ook OTTO Work Force neemt daar trouwens zijn rol in, met bijvoorbeeld een project om statushouders om te scholen en aan het werk te krijgen. ‘Het is dus in mijn ogen dus ook niet zo dat arbeidsmigratie de eerste en de makkelijkste oplossing mag zijn. Wat het natuurlijk wel lang geweest is.’
‘Het is nu voor te veel werkgevers ook simpelweg een rekensom. Wat is de kans dat ik word gepakt?’
Maar als je het beter reguleert, kan het dus wel degelijk een belangrijke bijdrage leveren, gelooft hij. ‘Het is nu voor te veel werkgevers ook simpelweg een rekensom. Wat is de kans dat ik word gepakt als ik de regels overtreed? Wat is de boete die ik moet betalen? Ja, weet je, die betalen dat fluitend en gaan weer door. De kans dat de Arbeidsinspectie langskomt is ook niet zo heel groot. Op 20.000 bureaus gaat het om enkele tientallen per jaar. Daarom pleiten wij er in het Deltaplan ook voor om ook de Arbeidsinspectie uit te breiden en te versterken. Alleen dan kan Nederland concurrerend, eerlijk en menselijk blijven functioneren.’
Het hele interview?
Beluister hier de hele podcast:
Meer weten?
Meer weten over de inzet van internationale medewerkers? Of wil je gewoon meepraten met iedereen die ertoe doet in deze wereld? Schrijf je dan nu in voor het Congres Internationalisering van de Arbeidsmarkt:
