Onze economie verandert in rap tempo. Steeds meer banen verdwijnen, andere banen veranderen. Wat moet jij doen om waardevol te blijven voor opdrachtgevers of voor een baas? Managementgoeroe Jeroen Busscher weet raad.
Rianne werd 10 jaar geleden bijna gesmeekt om bij het snelgroeiende bedrijf te komen werken. Ze had zich via cursussen gespecialiseerd in het maken van computerprogramma’s voor administratieve doeleinden. Daar was ze goed in. Ze kreeg een leaseauto en een vorstelijk salaris.
Te duur geworden
Nu zit haar baas tegenover haar. Hij kijkt bedrukt. Het gaat goed met het bedrijf, maar haar werk verdwijnt. Een gedeelte van haar werk wordt overgenomen door collega’s die 15 jaar jonger zijn, een ander deel wordt uitbesteed naar India. Rianne is te duur geworden. In India kan haar werk voor een kwart van haar uurloon.
Middenklasse de klos
Waren vroeger bij een crisis juist de laagstbetaalden de klos, in de crisis van nu worden juist veel mensen uit de middenklasse werkloos. Hoe komt dat? Hoe voorkom je dat je zelf slachtoffer wordt? Hoe blijf je relevant als je zelf aan de arbeidsmarkt werkt?
Een truitje
Laten we daarvoor eerst kijken naar iets alledaags. Laten we zeggen… een truitje. Een truitje dat in de winkel 50 euro kost ongeveer 1,50 euro om te maken, ergens in een ver land, in een grote onpersoonlijke fabriek. Wie verdienen eigenlijk die andere 48,50 euro? Een groot deel, naast winst en belastingen, wordt verdiend door mensen die werk verzetten om ervoor te zorgen dat jij het truitje uiteindelijk in handen kunt krijgen. Waarom krijgen zij zoveel en de uiteindelijke makers zo weinig?
Steeds slimmer
Om iets te maken, een brug, een beleidsplan, een tijdschrift, een kopje koffie op een terras of een truitje, moeten verschillende mensen werk verzetten. De afgelopen honderden jaren zijn wij steeds slimmer geworden in het verzinnen van manieren om de herhaling die in elk werk zit te laten doen door machines of computers. Machines doen immers steeds hetzelfde, computers ‘denken’ steeds hetzelfde. Daarom maalt een machine de bonen voor uw kopje koffie op het terras en rekent een computer de rekening uit. Uiteindelijk nemen al die machines en die computers werk over dat anders mensen hadden moeten doen.
Herhalend werk
Typerend aan deze ontwikkeling is dat al het werk dat een herhaling vormt vroeg of laat concurrentie krijgt van machines of computers. Daar is de laatste decennia ook nog een wereldmarkt van werkers bijgekomen, die herhalend werk graag willen doen voor minder dan u het wil doen. In het Westen wordt het aspect van ons werk dat herhalend is daardoor steeds minder waard.
Uniek en eenmalig
De grote vraag is dan natuurlijk: waar verdienen wij dan nog ons geld mee? Die 48,50 euro van ons truitje wordt immers nog steeds grotendeels in dit land verdiend. Door mensen die iets unieks en eenmaligs doen en zo veel waarde aan het truitje toevoegen.
Analyseren, creëren, organiseren en overtuigen
Allereerst moet iemand bedenken wat voor soort truitjes op dit moment goed verkocht zullen worden. Hij of zij moet de markt analyseren: kijken welke grondstoffen voorradig zijn, weten wat volgend jaar in de mode komt en wat voor doelgroepen er zijn.
Daarna moet iemand het truitje ontwerpen. De ontwerper gebruikt zijn of haar creativiteit om een truitje te bedenken dat aantrekkelijk is voor de potentiële kopers.
Vervolgens gaat iemand organiseren dat het truitje daadwerkelijk gemaakt wordt en uiteindelijk zijn weg vindt naar de winkel waar u het aantreft. En ten slotte is er die mevrouw of meneer in de winkel die u ervan overtuigt dat het truitje u werkelijk fantastisch staat.
Analyseren, creëren, organiseren en overtuigen: deze kwaliteiten zijn kostbaar geworden omdat ze niet herhaalbaar zijn. Elk truitje moet anders in de markt gezet worden, opnieuw ontworpen worden, op een andere manier geproduceerd en gedistribueerd, en ook iemand overtuigen moet telkens opnieuw op unieke wijze gedaan worden.
Geen trucje
Dit zijn de 4 kwaliteiten die waardevol zullen blijven. Omdat er voorlopig nog geen apparaat, computer of laagbetaalde kracht is die het trucje kan overnemen. Want het is geen trucje. Het vraagt steeds weer opnieuw beginnen en oplossingen verzinnen. Dat blijft waardevol. En menselijk.
En nu, Rianne?
Rianne zal moeten uitzoeken welk aspect van haar werk uniek en eenmalig is. Welke andere unieke kwaliteiten bezit zij? En hoe kunnen die in combinatie waardevol zijn voor andere mensen? Een gedeelte van haar werk is ‘gecommodiseerd’ en heeft grotendeels zijn waarde verloren. Maar er zijn ongetwijfeld genoeg kwaliteiten in haar die klanten of een baas interesseren. Bijscholen is echter niet meer genoeg. Je ontwikkelen betekent in deze tijd steeds meer jezelf opnieuw uitvinden. Oók, of misschien wel júíst, in de wereld van werving en selectie.
Jeroen Busscher is auteur en spreker voor het bedrijfsleven. Hij schreef onder meer de bestseller ‘Onbeperkt houdbaar’, over hoe je succesvol kunt blijven. Eerder dit jaar sprak hij hierover bij Recruiters United.
Dit artikel verscheen ook in het meest recente Werf& magazine, dat gaat over flexibilisering. Nooit meer iets missen? Neem een abonnement en betaal het eerste jaar maar 25 euro (kies ‘jaarabonnement’ en vul onderaan de actiecode in: #werf25)