We hebben er allemaal last van: het onderbuikgevoel. Maar hoe moet je ermee omgaan in werving en selectie? En is het eigenlijk wel zo verkeerd als iedereen denkt? Tamara Rood duikt er wat dieper in.

Nadat we kandidaat nummer drie hebben gesproken voor de functie van Software Developer, kijkt mijn vacaturehouder me bedenkelijk aan. ‘Ik weet niet hoe jij erover denkt, maar ik voel geen klik met deze kandidaat.’ Hij wacht even op mijn reactie die blijkbaar niet snel genoeg komt, dus vult hij aan: ‘Ik zeg altijd ‘bij twijfel niet doen’, dus ik denk dat we het niet moeten doen. Wat vind jij?’

Concretiseer het onderbuikgevoel

Lastig … Het ‘onderbuikgevoel’, de ‘klik’, de ‘twijfel’, noem het zoals je het noemen wilt, maar het is een ongegrond argument om een kandidaat af te wijzen. Het is een gevoel dat ergens diep vanuit ons binnen komt en dat ons vertelt dat er iets niet klopt. Je kunt het niet concreet maken, maar wat je in bovenstaand voorbeeld wel weet is dat je de kandidaat wil afwijzen. Het ‘onderbuikgevoel’ wordt gevormd door een aantal persoonlijke signalen die je binnenkrijgt. Je kunt deze signalen, deze samengeklonterde gevoelens, echter niet koppelen aan een concreet geheel en daarom blijft ‘onderbuikgevoel’ zo vaag.

Maak een weloverwogen beslissing zowel in je eigenbelang als in het belang van de kandidaat

‘Klopt, Jeroen’, geef ik met tegenzin toe, ‘twijfel geeft aan dat iets niet helemaal lekker zit in jouw besluitvorming met betrekking tot deze kandidaat. En toch is het zinvol dat je concreet maakt wat jouw twijfels zijn, wat mis je in ‘die klik’ met de kandidaat? En bij die twijfel, de argumenten die je concreet kunt maken om het niet te doen, kunnen we misschien beslissen om de kandidaat af te wijzen. Wat ik belangrijk vind is dat we een weloverwogen beslissing maken zowel in ons eigenbelang als in het belang van de kandidaat’.

Goede raad is goud waard, toch?

Dat onderbuikgevoel is helemaal niet zo’n slechte raadgever. Uit onderzoek blijkt dat beslissingen op basis van intuïtie helemaal zo verkeerd nog niet zijn. Reageren vanuit een onderbuikgevoel leidt in veel gevallen tot kwalitatieve beslissingen. Er is echter een grote maar; het onderbuikgevoel is vatbaar voor en kan vast hangen aan vooroordelen, stereotypering, stemming, verwachtingen, vertekende herinneringen enzovoorts. Slechte ervaringen kunnen ons onderbuikgevoel beïnvloeden. Het is daarom belangrijk dat je, naast de zorgvuldig uitgekozen selectiemiddelen die je tijdens het gesprek inzet, het onderbuikgevoel ook met je hoofd benadert.

Slechte ervaringen kunnen ons onderbuikgevoel beïnvloeden

Ik vraag vacaturehouders, maar ook mezelf, afwijzingen altijd concreet te maken. Niet alleen omdat je anders mogelijk een goede kandidaat verliest vanwege ongegronde twijfel, maar ook omdat de kandidaat dit verdient. Niets is vervelender voor een kandidaat dan afgewezen worden met de boodschap dat ‘de klik’ er niet is. De kandidaat kan helemaal niets met deze feedback, hij wil opbouwende concrete feedback, zodat hij hiermee iets kan doen in de toekomst.

Maak het verschil

Denk daarom de volgende keer dat je iemand wegstuurt met de boodschap: ‘de klik is er niet’ na over wat het precies is wat de persoon mist. Pak het functieprofiel erbij, loop alle eisen die je zo zorgvuldig hebt opgesteld tijdens de vacature-intake na en check waar de kandidaat goed en minder goed op scoorde. En geef gerichte en onderbouwde feedback. Geef de kandidaat mee wat goed ging, maar geef ook aan wat in het vervolg beter zou kunnen. En vergeet hem ten slotte niet te bedanken voor zijn tijd. De kandidaat maakt tijd voor jou, is geïnteresseerd in jou als werkgever en moet weggaan met minstens een gevoel van dankbaarheid voor zijn genomen moeite. Deze kandidaat kan je ambassadeur zijn en dat krijg je alleen voor elkaar als je hem iets meegeeft. Maak hierin het verschil!

En jij, wanneer heb jij een kandidaat voor het laatst weggestuurd met de mededeling dat ‘de klik’ er niet is?

Over de auteur

Tamara Rood is interim Corporate Recruiter en een vurig pleitbezorger van oprechte interesse in het wervingstraject. ‘Mijn doel is van iedere afgewezen kandidaat een ambassadeur voor jouw organisatie te maken’. Ze werd vorig jaar door vakgenoten uitgeroepen tot Meest Invloedrijke Recruiter 2017. Met een achtergrond in de psychologie koppelt zij recruitment aan sociale wetenschap.