Vaak wordt gedacht dat leeftijdsdiscriminatie vooral opspeelt in het selectieproces. Dat jonge recruiters cv’s van ouderen meteen aan de kant gooien. Of dat senioren gewoon minder makkelijk door een sollicitatiegesprek heen rollen. Maar nieuw onderzoek laat zien dat eigenlijk in álle fasen van het recruitmentproces dit een probleem is. Ook in vacatureteksten zitten namelijk tal van impliciete hints die ouderen afschrikken om te solliciteren.
‘Vacatures met leeftijdsgebonden taal trekken gemiddeld jongere sollicitanten aan.’
Dit speelt vooral in de tech-industrie, meldt het onderzoek van de universiteiten van Liverpool en Californië. ‘We zien sterk bewijs dat leeftijdsgebonden taal die verband houdt met communicatieve, fysieke en technologische vaardigheden, zelfs als het niet overduidelijk of specifiek leeftijdsgerelateerd is, oudere werknemers ervan weerhoudt om te solliciteren’, aldus de onderzoekers. Makkelijker gezegd: ‘Vacatures die leeftijdsgebonden taal bevatten trekken gemiddeld jongere sollicitanten aan dan vacatures die geen leeftijdsgebonden taal bevatten.’
Ontmoedigend effect
De onderzoekers concluderen dat zulke indirecte leeftijdsgebonden taal in vacatures zelfs een even groot ontmoedigend effect op ouderen kan hebben als directe discriminatie (zoals het direct afwijzen van cv’s van mensen boven een bepaalde leeftijd). Alhoewel dat moeilijk is vast te stellen, en moeilijk door organisaties te meten is: niet-sollicitanten worden immers nergens geteld.
Het effect is lastig vast te stellen: niet-sollicitanten worden immers nergens geteld.
De onderzoekers deden daarom iets wat in dit soort onderzoek nog niet eerder was gedaan: ze stelden zelf een aantal fake vacatures op (gebaseerd op bestaande vacatureteksten) en bestudeerden vervolgens de demografische kenmerken van de échte mensen die reageerden. En dat bleken bij ‘jonge taal’ dus vaak jongeren te zijn. Onderzoeker David Neumark denkt wel een verklaring te hebben voor het feit dat organisaties dit soort impliciet discriminerende taal gebruiken. ‘Als je het aantal oudere sollicitanten zo al naar beneden kunt krijgen, hoef je niet bang te zijn voor discriminatie gepakt te worden’, zo zei hij tegen The Register.
Leeftijdsdecoder
Neumark erkent dat dit onderzoek niets zegt over de daadwerkelijke intenties van werkgevers. Ze hebben namelijk fake vacatures gebruikt. En het zou toeval kúnnen zijn dat werkgevers ook vaak dit soort teksten gebruiken. ‘Maar het onderzoek bewijst wel dat stereotypen over leeftijd in vacatureteksten van invloed is op de kans dat oudere werkzoekenden zullen solliciteren. Er gaan van dit soort teksten gewoon signalen uit dat ze oudere werknemers minder snel zullen aannemen.’
Volgens de onderzoekers zou meer regelgeving op zijn plaats zijn.
En dát werkgevers discrimineren op leeftijd, is inmiddels wel voldoende aangetoond, zegt hij. Bovendien, zo weet hij: ‘Werkgevers die dit expliciet doen, blijken ook meer stereotype taal in vacatures te gebruiken. En in dit onderzoek zien we duidelijk dat die stereotype taal oudere werknemers ook daadwerkelijk ontmoedigt om te reageren.’ Volgens hem zou regelgeving hier op zijn plaats zijn. En anders op zijn minst een soort ‘leeftijdsdecoder’ van vacatureteksten, zoals er ook al een gender decoder beschikbaar is om vacatures te scannen op eventuele gender bias.
90 rechtszaken
Zijn oproep past in elk geval wel in de tijdgeest. Met name in de techwereld is leeftijdsdiscriminatie nog steeds aan de orde van de dag. Zo lag IBM lange tijd onder vuur vanwege een ontslagronde die alleen op ouderen gericht leek. En Google betaalde in 2019 al eens 11 miljoen dollar in een zaak namens 227 medewerkers, om nog geen 2 maanden later een nieuwe claim aan zijn broek te krijgen. Ook Apple had er al mee te maken. Sterker nog, alleen al tussen 2012 en 2016 hadden bedrijven in Silicon Valley te maken met minstens 90 rechtszaken vanwege leeftijdsdiscriminatie.
Alleen al tussen 2012 en 2016 kampten bedrijven in Silicon Valley met zeker 90 rechtszaken hieromtrent.
Het onderzoek van Neumark richtte zich overigens niet specifiek op tech. De onderzoekers maakten fake vacatures voor zowel administratief medewerkers, winkelverkopers, als veiligheidsbeambten, en dat in 14 verschillende steden. Daarbij gebruikten ze bijvoorbeeld formuleringen als: ‘Je moet fit en energiek zijn’, of, iets minder subtiel: ‘Je bent een digital native, met een achtergrond in sociale media.’ Woorden die aan oudere werkzoekenden in elk geval impliciet duidelijk maakten: deze vacature is er niet voor jou.
Hardnekkige vooroordelen
Hoewel misschien verleidelijk voor de individuele werkgever zijn dit soort stereotype vacatureteksten in totaal slecht nieuws voor de algemene economie, zo concluderen de onderzoekers. Ouderen kunnen een belangrijke oplossing zijn voor de krappe arbeidsmarkt, stellen ze. De groep ouderen groeit, de groep jongeren daalt. En ouderen moeten bovendien langer doorwerken. Dan zou het onzinnig zijn om je alleen maar op jongeren te richten – al is het zelfs slechts impliciet, in je vacatureteksten. Bovendien blijken negatieve stereotypen over ouderen (in het Engels bekend als: ageism) weliswaar hardnekkig, maar ook vaak: onwaar.
Meer weten?
Op 6 oktober zal de uitreiking van de Experience Award plaatsvinden, een prijs voor energieke ouderen op de werkvloer. Elke flexibele of innovatieve 50+’er kan voor deze prijs door zijn of haar collega’s worden genomineerd.
Zelf betere vacatureteksten schrijven?
Een goede vacaturetekst is online vindbaar, spreekt de doelgroep aan, preselecteert en zet aan tot solliciteren. Hoe je die tekst het beste schrijft? Op 30 september start bij de Academie voor Arbeidsmarktcommunicatie weer een nieuwe workshop (gecombineerd met een e-learning), waarin je leert doelgroepgerichte en wervende vacatureteksten te schrijven.
Ja, ik wil betere teksten schrijven
