Een derde van de werknemers wil een deel van zijn salaris inleveren als hij daarmee zijn baan kan behouden. Eén op de zes levert salaris in voor een betere leaseauto. Gemiddeld wil men ruim 4 procent salaris inleveren in ruil voor een leukere baan. Zou het geen goed idee zijn als werkgevers hun medewerkers in ruil voor salaris aandeelhouderschap bieden?
Baanzekerheid
Het blad Intermediair en de Universiteit Nyenrode hebben het Nationaal Salaris Onderzoek gehouden, een enquête onder 79.000 werknemers met de vraag of mensen bereid zijn salaris in te leveren, waarvoor wel of niet, en hoeveel. Bedrijven vragen steeds vaker aan werknemers of zij een loonoffer willen doen in ruil voor behoud van banen, continuïteit en kostenbesparingen. Loon in ruil voor baanzekerheid scoort niet het hoogste. Werknemers beseffen dat je eigenlijk nooit zeker bent van je baan en dat baanzekerheid niet te koop is.
Liever leuker werk
Ze zijn veel eerder bereid om loon in te leveren als dat leuker werk of leukere arbeidsvoorwaarden oplevert, zoals minder controle op het werk, extra vakantiedagen of een leaseauto. Een kwart wil het wel met minder salaris doen als er dichter bij huis gewerkt kan worden of als daar extra vakantiedagen tegenover staan. Twee vijfde geeft de voorkeur aan een beter pensioen of een interessantere baan. Het loonoffer waartoe men bereid is varieert met wat men er voor terugkrijgt. Voor een leukere baan is men bereid gemiddeld 4,1 procent in te leveren. Voor een vaste baan 2,9 procent en voor werk dichter bij huis wordt graag 2 procent salaris ingeleverd.
Mannen doen makkelijker een stapje terug
Universitair opgeleiden zijn makkelijker over het inleveren van salaris dan bijvoorbeeld mbo’ers. Mannen doen sneller een stapje terug dan vrouwen en dat geldt ook voor wie werkt in de non-profitsector. Werknemers in het bedrijfsleven hebben wat meer moeite met het inleveren van salaris.
Kiezen uit twee kwaden
Het is crisis en sommige bedrijven hebben het moeilijk. Er zijn gevallen waar echt iets moet gebeuren. Maar wat krijgen de werknemers als zij loon inleveren? Loon inleveren betekent minder loon, niet alleen nu, maar ook in de toekomst. Minder loon betekent minder vakantiegeld, minder pensioen en als de onderneming toch failliet gaat, betekent dat ook minder WW. Als medewerkers geen loon inleveren, gaat de onderneming misschien wel failliet en is er geen werk meer. Het is dan ook kiezen uit twee kwaden.
Loon in ruil voor aandelen
Interessant is dat in een crisis werknemers moeten inleveren, maar als het goed gaat met de onderneming en er worden hoge winsten behaald, dan profiteren werknemers hier niet extra van. De winsten gaan naar de grootaandeelhouders. Het kenniscentrum SNPI pleit voor aandeelhouderschap. Is het niet een beter idee om in ruil voor een loonoffer iedereen aandeelhouder te maken? Laat het personeel loon ruilen voor aandelen. Door medewerker aandeelhouderschap kunnen de kosten voor werknemers duurzaam flexibel meebewegen. Dat motiveert bovendien nog eens extra om de onderneming uit de crisis te helpen. Gaat het weer beter met de onderneming, dan zal iedereen evenredig meeprofiteren.
Flexibel belonen
In veel landen worden banen aangeboden met als salaris een basisloon aangevuld met een pakket aandelen. Primair loon moet voldoende zijn om van te leven, maar wat is er mis met een gematigd (basis)loon aangevuld met aandelen? Heel gebruikelijk aan de top van ondernemingen, maar juist een goed idee om bedrijfsbreed toe te passen. Dit is goed voor het bedrijfsresultaat en zorgt voor duurzame flexibiliteit in de kosten voor arbeid, ook voor de gewaardeerde medewerkers met een vast contract.
Snel reorganiseren
Een dergelijk systeem kan veel beter meebewegen met de economie. In tijden van crisis is drie tot zes maanden slecht draaien soms al voldoende om failliet te gaan. Loonkosten en huisvestingskosten zijn vaak de grootste struikelblokken. Snel reorganiseren is niet mogelijk. Panden kunnen niet snel verkocht worden en personeel kan niet snel ontslagen worden. Maar wanneer ondernemingen lagere vaste loonkosten hebben, dan hebben zij meer kansen op overleven en zijn er meer kansen dat banen behouden blijven. De keerzijde is dat in goede tijden werknemers optimaal meeprofiteren, maar dat is vaak moeilijk te controleren. Tenzij iedereen een echte aandeelhouder is, met zeggenschap en inzage in de financiële cijfers.
