Robots nemen steeds meer taken over. Maar niet alle. Want alleen mensen kunnen ook betekenis geven aan al die taken. En aan zulke betekenisgevers blijft dus altijd behoefte bestaan.

We naderen een tijd waarin machines in staat zijn om beter te presteren dan mensen in bijna elk denkbare taak. Mooi toch? Alles wordt gemakkelijker, sneller, goedkoper en foutloos. Wat willen we nog meer? Juist, een baan. En gelukkig is die er ook nog: de sensemaker, of: de ‘betekenisgever’.

Heb ik nog een toekomst?

Uit recent onderzoek van ING Economisch Bureau blijkt dat de Nederlandse consument verwacht dat ruim 1 op de 3 banen over 30 jaar is overgenomen door robots. Onder veel werkende mensen neemt de angst toe: mooi allemaal, die technologie, maar hoe zit het met mijn baan? Heb ik nog een toekomst?

Geen robot aan te leren

Ja, die heb je. Uit meerdere studies, waaronder een recentelijke studie van Randstad Canada, blijkt dat sense making de skill van de toekomst is. Plat vertaald: betekenis geven. En dat is geen robot aan te leren. Maar wat is dat dan, sense making? En waarom wordt dat zo’n belangrijke vaardigheid in de toekomst?

De robot voert slim en efficiënt uit

Om dat uit te leggen, eerst maar even naar de rol van technologie. Die neemt tot nu toe voornamelijk routineuze en fabrieksmatige activiteiten van ons over, en in de nabije toekomst ook intelligentere taken als inkoop, accounting en kwaliteitszorg. Deze activiteiten zullen slimmer, sneller en objectiever worden uitgevoerd, zoals we bijvoorbeeld ook al zien in het digitale matchen van mens en werk in het recruitmentvak.

Gedachten lezen kan binnen 10 jaar

Ook sociaal en maatschappelijk gezien is de impact van technologie grensverleggend. Zo voorspellen onderzoekers dat het binnen 10 jaar mogelijk wordt om elkaars gedachten te lezen of tijdelijk van gender te veranderen als je dat wil. Angstaanjagend wellicht, maar ook onomkeerbaar. We hebben ermee te dealen.

De robot vraagt zich niet af waarom

De wereld hangt aan elkaar van menselijke interactie. En dat maakt waarheid een subjectief en menselijk begrip. Een voorbeeld: hoe laat is het? Voor de robot is het antwoord een tijdstip. Voor jou en mij is het te laat, te vroeg of precies op tijd. Afhankelijk van het doel dat we hebben.

Intuïtie en acties

Hoe goed robots ook miljoenen mogelijkheden kunnen evalueren en verwerken tot de best mogelijke oplossing, het is onmogelijk om ze te leren waaróm ze dat moeten doen. Dat is voorbehouden aan menselijke intelligentie, gevormd door ervaringen uit het verleden. Interpretaties van waarnemingen, acties of gewoonweg: intuïtie. Wat zie ik, wat ervaar ik, waarom wil ik dit? Dat is betekenisgeving.

Snappen wie we zijn

Sense making is het vermogen om of te bepalen wat het doel is van een actie of zelf een doel te creëren voor een actie. Zo krijgen acties betekenis en worden ze geordend. We snappen wie we zijn, waarvoor we staan, wat we betekenen en waarom we iets doen. Als mens, als organisatie en als maatschappij.

7 elementen

Maar wat zijn nu de elementen van sense making die belangrijk zijn voor je kandidaten in het recruitmentproces? De Amerikaanse wetenschapper Karl E. Weick heeft er 7 vastgesteld. Ik heb ze vrij vertaald:

#1. Eigen identiteit

Je identiteit bepaalt wie je bent, hoe je denkt en waarom je dingen doet. Kies dus de kandidaat die niet blind uitvoert wat je hem of haar vertelt, maar die de zin ervan zoekt.

#2. Retrospectie

Om te kunnen leren over hoe je denkt moet je kunnen terugkijken op wat je eerder gezegd, gedaan of gedacht hebt. Zoek dus de kandidaat die kan reflecteren op zijn of haar acties.

#3. Interactie met je omgeving

Je kunt als bedrijf alleen succesvol zijn als je de omgeving waarin je produceert of diensten levert begrijpt en aanvoelt. De robot kan dat niet, de mens wel. Kies daarom de kandidaat die aantoonbaar over inlevingsvermogen beschikt.

#4. Sociale invloed

Denken en sociaal functioneren zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wat iemand doet is afhankelijk van het gedrag van anderen. Interpretatie ontstaat uit de interactie tussen mensen. Zoek dus de kandidaat die sociaal actief en invloedrijk is.

#5. Veranderend inzicht

Sense making stopt nooit. Het is een doorlopend proces, omdat interesse altijd verandert naar aanleiding van bezinning nadat iets is afgerond. Kies dan ook de kandidaat die continu (doordacht en niet impulsief) verandert van inzicht.

#6. Filteren

Mensen worden geconfronteerd met prikkels; te veel om allemaal te kunnen waarnemen. Je filtert je waarnemingen, on(der)bewust of naar interesse. Sense making is gericht op die gefilterde inzichten. Zoek de kandidaat die de juiste informatie voor de context weet te filteren.

#7. Plausibiliteit

Mensen zijn van nature lui in hun denken. Als ze een oplossing hebben gevonden, stoppen ze met zoeken. Het vermogen tot plausibiliteit is: ‘Ik moet genoeg weten van wat ik denk om verder te kunnen komen met mijn project.’ Voor sense making is plausibiliteit belangrijker dan nauwkeurigheid. Zoek daarom de kandidaat die praktisch, redelijk, verbindend en creatief denkt en handelt.

Voorkom zinloosheid

Voorkom zinloosheid van processen, rollen, taken en activiteiten. Match de sensemaker en bepaal de betekenis van wat je organiseert of uitvoert. Het voorkomt stress en verwarring en het bevordert productiviteit, verbondenheid, motivatie en prestaties binnen je organisatie. Een sensemaker is in elke organisatie noodzakelijk. Want als die er niet is, wie bepaalt dan eigenlijk nog de zin van iets?

Dit blog is geschreven door Jeroen Moerenhout, die werkt bij De Staffing Groep, bedrijf in HR en staffing solutions, waar hij ondernemingen adviseert op het gebied van in-, door- en uitstroom van talent. Hij is tevens oprichter van Leefvermaak.

Lees meer van Jeroen:

• Laat dat schaap met 5 poten toch lekker grazen
• Waarom de beste kandidaat zelden het perfecte cv heeft
• Zoek je flexibiliteit? Hou dan op over kantoortijden
• Werf kandidaten als het hén schikt (niet als het jou uitkomt)

Foto via Flickr.com

Ook je mening delen?

Er is nog ruimte voor bloggers die iets willen delen met het recruitersvakgebied! Mail je bijdrage, en je krijgt in elk geval respons.