Al 15 jaar is het Zweedse recruitmentbureau TNG bezig om vooroordelen in werving en selectie te bestrijden. Van vacatureteksten tot briefselectie, overal vond het bedrijf uit Stockholm wel een tool of methode uit om alle bias zoveel mogelijk eruit weg te nemen. Het hele proces werd in die tijd ‘op z’n kop gezet’ en ‘binnenstebuiten gekeerd’ om mogelijke bias te bestrijden, aldus chief innovation officer Elin Öberg Mårtenzon.
Het hele proces werd ‘op z’n kop gezet’ en ‘binnenstebuiten gekeerd’ om bias te bestrijden.
Op één onderdeel na dan. En laat dat nu net het onderdeel zijn waar volgens Öberg Mårtenzon de bias het allermeest van invloed is: het sollicitatiegesprek. Zodra een kandidaat een interviewkamer binnenkomt heeft een menselijke recruiter al een beeld van hem of haar, en het gesprek dat volgt is meestal vooral bedoeld om die eerste indruk te testen – of eigenlijk: te bevestigen. Die eerste indruk zorgt dus al voor allerlei vooroordelen en bias, wat een eerlijke selectie in de weg staat, zoals ook een recente studie van Yale University maar weer eens bevestigde.
‘Unbiased by design’
Reden waarom TNG besloot de aandacht juist te richten op dat sollicitatiegesprek. ‘Eigenlijk het laatste deel van het sollicitatieproces dat we nog niet hadden uitgedaagd’, aldus Öberg Mårtenzon. Maar, zo weet ze, het is ook een onderdeel dat ‘in het centrum van het recruitmentproces’ zit. En tegelijk ‘het lastigste deel om goed te krijgen als het gaat om bias voorkomen. Want juist een sollicitatiegesprek zit op verschillende manieren vol met bias.’
‘Een interview is het lastigste deel om goed te krijgen als je bias wil voorkomen.’
Haar oplossing? Níet: het sollicitatiegesprek maar helemaal schrappen uit het proces. Wél: een robot ontwikkelen die het gesprek kan overnemen. Want: een robot is ‘unbiased by design’. Öberg Mårtenzon: ‘Het maakt haar niet uit of je man of vrouw bent, hoe oud je bent, hoe je eruitziet, of je een dialect hebt, of hoe je praat. Ze heeft geen gevoel en luistert alleen maar naar de inhoud van wat je zegt.’
Zonder aanzien des persoons
En zo werd Tengai ontwikkeld, naar eigen zeggen ‘de eerste interviewrobot ter wereld’. Niet dat deze robot al ergens het finale besluit neemt over wie de baan krijgt. ‘Maar ze kan wel de recruiter helpen om kandidaten in een vroeg stadium te screenen op soft skills en persoonlijkheidskenmerken’, aldus Öberg Mårtenzon. ‘Dat geeft de recruiter een objectief beeld. Tengai stelt in een interview van 15 tot 20 minuten aan elke kandidaat vragen op een gestructureerde manier, in steeds dezelfde volgorde. De recruiter krijgt daarvan een transcript, en kan vervolgens de rest van het proces invullen.’
‘Meer dan 50 procent van de kandidaten zegt aan de robot eerlijker antwoorden te geven.’
Zonder bias dus, en zonder aanzien des persoons. En dat dus al in het prille begin van het proces. Kandidaten vonden het in het begin wel even wennen om met een robot te praten, geeft Öberg Mårtenzon toe. ‘Maar 76 procent vond het een positieve ervaring en zei het zo weer te willen. En meer dan 50 procent erkende aan de robot eerlijker antwoorden te geven dan ze aan een menselijke recruiter zouden hebben gedaan.’
‘Dit is pas het begin’
Volgens haar gaan we in de (nabije) toekomst dan ook wel meer van dit soort ontwikkelingen zien. Niet alleen om het werk van de recruiter te vergemakkelijken, maar ook om de uitkomsten van een werving- en selectieproces eerlijker – en daardoor beter – te laten zijn. Niet voor niets laat TNG de robot nu wetenschappelijk onderzoeken, door de Zweedse hoogleraar Anders Sjöberg. Hij probeert onder meer uit te vinden hoe consistent en accuraat de interviews van de robot zijn, hoe effectief de robot is, en hoe kandidaten de interviews met haar ervaren.
Zelf in gesprek met Tengai?
Elin Öberg Mårtenzon verzorgt op 21 november tijdens het Recruitment Tech Event 2019 een keynote over de ‘social interview robot’ Tengai. Volgens de Chief Innovation Officer bij TNG is de robot de oplossing voor het feit dat het menselijke brein nu eenmaal technische tools nodig heeft om verborgen talent te vinden en toekomstig potentieel te voorspellen. Tijdens het event in de gloednieuwe Amsterdrome in Amsterdam zal Öberg Mårtenzon meer vertellen over het waarom van de robot en over de totstandkoming ervan. Ook kun je Tengai dan live in actie meemaken.
Kaarten? Schrijf je dan in vóór 8 november, zodat je jouw ticket koopt voordat de ‘late bird’ ingaat. Lezers van Werf& krijgen nog eens 50 euro korting als ze bij het aanmelden RTE19WERFEN invullen. Het volledige programma, dat wekelijks wordt geüpdatet, vind je hier.
