Als er iets is dat werkgevers tegenwoordig bezighoudt, dan is dat niet alleen de aanhoudende krapte, maar net zo goed: het sterk gestegen verzuim. Twee kanten van dezelfde medaille. Eigenlijk in de hele wereld neemt dat toe. En dan met name het mentaal verzuim. Onder andere dóór de krapte neemt de stress toe, en een afdoende aanpak is eigenlijk nog niet gevonden. Vandaar ook dat er vorige week tijdens de Mental Health Week uitgebreid hierbij is stil gestaan.
Een afdoende aanpak tegen het groeiende mentaal verzuim is eigenlijk nog niet gevonden.
Want dat er aandacht voor nodig is, mag duidelijk zijn. Ruim 1 op de 3 Nederlandse werknemers laat mentale gezondheid bijvoorbeeld onbesproken in hun gesprekken met leidinggevenden. En bijna de helft van de Nederlanders denkt ‘minder bekwaam’ over te komen als ze dit soort mentale problematiek met hun baas bespreken, zo blijkt uit onderzoek door YouGov in opdracht van Indeed, onder meer dan 700 Nederlanders, onder wie ruim 200 beslissers. En dit terwijl 1 op de 5 Nederlandse werknemers aangeeft te kampen met mentale problemen.
Schrikbarende cijfers
‘In tijden van de krappe arbeidsmarkt gaat het niet alleen om het aantrekken van talent, maar zeker ook om het vasthouden van waardevolle medewerkers’, stelt Sara Cauwenbergh, Talent Strategy Advisor bij Indeed. ‘Als werkgever is het noodzaak een werkplek te creëren waarin mensen graag komen én blijven werken. Met een bedrijfscultuur waarin medewerkers zich goed voelen, betrokken zijn en volledig tot hun recht komen. Gezien de schrikbarende cijfers is een open dialoog over mentale gezondheid op het werk dan ook een belangrijk gesprek.’
Volgens het Indeed-onderzoek blijkt dat maar liefst 46% van de respondenten momenteel mentale problemen ervaart of die in het verleden al eens heeft gehad. Denk aan depressies, burn-out, eenzaamheid, of faalangst. Maar net als dat 1 op de 3 werknemers mentale problemen niet meldt, schaamt eenzelfde percentage zich voor dit soort problematiek ten opzichte van zijn of haar manager, blijkt uit de cijfers. ‘Mogelijk komen deze gevoelens van schaamte voort uit de steun die ontbreekt’, aldus Cauwenbergh. ‘1 op de 4 werknemers heeft namelijk het gevoel geen support te krijgen van de werkgever bij zijn of haar mentale problemen.’
Kwart is vaak uitgeput
Van de Nederlanders voelt 22% zich vaak uitgeput aan het einde van een werkdag; 6% blijkt dit gevoel zelfs na elke werkdag te hebben. Deze mentale vermoeidheid werkt ook door op het privéleven: velen zeggen zelfs geregeld plannen af of brengen minder tijd door met familie door de hoge werkdruk. Bovendien weet bijna de helft niet welke welzijnsmaatregelen de werkgever aanbiedt. ‘Een te hoog percentage’, vindt Cauwenbergh, die dan ook ervoor pleit dat meer over het thema gepraat wordt.
‘Geef het algemeen welzijn van je nieuwe en huidige medewerkers voorrang binnen elk aspect van HR.’
Hoe ze dat voor zich ziet? ‘Zorg ervoor dat mentale gezondheid een structureel onderwerp wordt binnen je organisatie door mentale ondersteuning voor iedereen toegankelijk te maken. Maak als manager de (mentale) afstand tot je team zo klein mogelijk en houd rekening met de verschillende behoeften van medewerkers. Zo creëer je een psychologische veilige omgeving, waarin medewerkers zich gezien en gehoord voelen. Geef het algemeen welzijn van je nieuwe en huidige medewerkers voorrang binnen elk aspect van HR.’
Vooral Gen Z maakt zich zorgen
Het grootschalige Indeed-onderzoek sluit aan bij allerlei andere signalen over de huidige arbeidsmarkt. Zo schreef ook Acture er recent een whitepaper over. ‘Leidinggevenden zijn veelal onvoldoende geëquipeerd om de signalen van aanstaand verzuim als gevolg van stress te signaleren, waardoor langdurig verzuim veelal het gevolg is’, zei CEO Maudie Derks bij het verschijnen daarvan. ‘Als we meer aandacht besteden aan het welzijn van medewerkers lossen we meteen ook een deel van de arbeidsmarkttekorten op.’
‘Als we meer aandacht besteden aan het welzijn van medewerkers lossen we meteen ook een deel van de arbeidsmarkttekorten op.’
In de zogeheten Gen Z en Millennial Survey van Deloitte bleek daarnaast dat het probleem met name bij de jongste generatie welig tiert. Zo’n 38% van de Nederlandse Gen Z-respondenten en 27% van de millennials geeft daarin aan zich altijd of het grootste deel van de tijd gestrest te voelen. Van deze groep maakt 31% van de Gen Z’s zich zorgen om hun mentale gezondheid (wat in 2022 nog 27% was). Onder millennials neemt dit percentage juist af: van 21% vorig jaar naar 15% in 2023. Wel nemen bij millennials de burn-outklachten toe, van 33% in 2022 naar 37% dit jaar. Bij Gen Z steeg dit zelfs in 1 jaar van 29% naar 40%.
Het begint met leiderschap
Een effectieve aanpak begint in elk geval met leiderschap, betoogt Kelly Greenwood op Harvard Business Review. Als leiders beginnen met zich kwetsbaar op te stellen, en zelf over hun eigen mentale gesteldheid gaan praten, dan zullen werknemers volgen, zo stelt de oprichter van non-profit Mind Share Partners. ‘Als leiders hun persoonlijke verhalen gaan delen, reduceert dat het stigma, en worden de ups en downs die elk mens nu eenmaal heeft nogmaal om over te praten. Dit kan laten zien dat je succes kunt hebben, ook met een mentale uitdaging.’
Zelf heeft Greenwood een tijd gekampt met depressie en angstaanvallen. Maar ze kwam erachter dat ze niet de enige was, en ontworstelde zich aan de problemen. Nu adviseert ze bedrijven hoe hiermee om te gaan bij hun werknemers en leidinggevenden. Haar oproep is onder meer: vertel alleen je persoonlijke mentale problemen, niet die van anderen. Als je dat doet, maak je jezelf immers nog steeds niet kwetsbaar, en doet de luisteraar denken dat de problemen nog steeds iets zijn om je voor te schamen. En dat is juist wat we niet meer zouden moeten willen.
Meer weten?
Hier vind je het hele onderzoeksrapport van Indeed, getiteld ‘Werken aan Welzijn: Mentale gezondheid en welbevinden op het werk in Nederland’
Of bekijk hier een recent webinar van Indeed over het onderzoek naar mentaal welzijn op het werk:
Webinar
