‘Alle registers gaan open’, zo vat werkgeversvereniging AWVN de enquête samen die het hield onder iets meer dan 200 van haar eigen leden. Uit het onderzoek blijkt dat 4 op de 5 Nederlandse werkgevers (oftewel: 79 procent) last hebben van de krappe arbeidsmarkt. Vooral het tekort aan technici en ict’ers is verder toegenomen, zo blijkt als de resultaten van dit onderzoek worden vergeleken met een soortgelijke enquête uit 2008 – de laatste keer dat de arbeidsmarkt ook zeer krap was.
4 op de 5 Nederlandse werkgevers zeggen last te hebben van de krappe arbeidsmarkt
Verder blijkt uit die vergelijking dat de krapte ‘omhoogschuift’ qua opleidingsniveau. Was in 2008 het tekort aan mbo’ers het meest nijpend, nu is de schaarste aan hbo’ers het grootst. En de krapte in het segment ‘beneden-mbo’ is nu zelfs mínder nijpend dan tijdens de vorige grote arbeidsmarktkrapte (van 20 procent in 2008 naar 14 procent nu). Beide uitkomsten kun je zien als een teken dat opleidingseisen over het algemeen zwaarder worden.
Volop noodsprongen
De ondervraagde werkgevers geven toe tal van ‘noodsprongen’ te maken om maar voldoende medewerkers aan te trekken. Die noodsprongen zijn dan zowel materieel als immaterieel. Een kleine greep uit de inspanningen:
- Meer ontwikkelingsmogelijkheden aanbieden (76%)
- Hoger inschalen (68%)
- Meer vaste contracten (63%)
- Referralbonussen voor zittend personeel (62%)
- Meer flexibel werken/thuiswerken (48%)
- Uitbreiding vergoeding reis- en verhuiskosten (16%)
- Een ‘entreebonus’ voor nieuwe medewerkers (”Golden Hello’, 12%)
Als werkgevers extra betalen, dan betekent dat gemiddeld 8,5 procent extra salaris voor de nieuwkomer. Dat kan komen doordat ze in een hogere schaal c.q. salarisgroep terechtkomen, doordat ze binnen de salarisgroep hoger worden ingeschaald, of dat ze zelfs boven het maximum van de schaal krijgen uitbetaald.
Referralbonussen blijken uiteen te lopen van enkele tientjes tot duizenden euro’s.
Referralbonussen blijken uiteen te lopen van enkele tientjes tot duizenden euro’s. Regelmatig wordt die bonus trouwens in tweeën betaald: eerst een deel bij het aanbrengen van een nieuwe collega, daarna nog een tweede deel als de nieuweling een bepaalde tijd goed functioneert.
Gaan de lonen stijgen?
AWVN ziet in de onderzoeksuitkomsten een bevestiging dat de krappe arbeidsmarkt de prijs van arbeid verhoogt en dat veel werknemers behalve een verhoging van het ‘gewone’ (cao-)loon ook incidenteel meer loon krijgen.
‘De onderzoeksuitkomsten bevestigen dat de krappe arbeidsmarkt de prijs van arbeid verhoogt’
Dit komt overeen met verwachtingen die De Nederlandsche Bank gisteren naar buiten bracht. Een tijdlang had de krapte namelijk nauwelijks effect op de lonen. Maar die tijd lijkt nu veranderd: eindelijk gaan ook de werkenden profiteren van de goed draaiende economie. Volgend jaar groeien de lonen met 3,7 procent, in 2021 zelfs met 3,8 procent, zo voorspelt DNB.
‘De vijver wordt niet groter’
De door AWVN ondervraagde bedrijven blijken overigens over het algemeen best tevreden over het resultaat van hun wervingsinspanningen. Maar ze beseffen tegelijkertijd ook dat het totale personeelstekort er niet mee wordt opgelost. Bovendien is vrijwel niemand gerust op de toekomst. In de toelichtingen op de antwoorden wordt duidelijk dat velen voorzien dat hun acties slechts tot tijdelijke positieve effecten leiden. ‘De vijver waarin we vissen wordt niet groter’, zo vat een respondent de overheersende gedachte samen.
‘Als je de juiste kanalen gebruikt en flexibel bent, kan iedereen aan werk komen of kandidaten vinden.’
Ook geven velen aan dat de maatregelen vaak slechts voor een gedeeltelijke oplossing van de personeelsproblemen zorgen. Zo zegt een aantal respondenten dat de productiecapaciteit van hun bedrijf tóch nog kleiner is dan men zou willen. Vooral over de toekomstige beschikbaarheid van technisch opgeleiden hebben de werkgevers zo hun zorgen. Al zijn er ook notoire optimisten onder de respondenten. Zoals één van het verzucht: ‘Als je de juiste kanalen gebruikt en flexibel bent, kan iedereen aan werk komen of kandidaten vinden.’
Meer weten?
Luister naar AWVN-beleidsadviseur Anne Wouters in een BNR-uitzending.
