Een ‘recruiter’ die zich voordoet als een vertegenwoordiger van een bekende bank, neemt contact op met een werkzoekende. De recruiter meldt vol vertrouwen dat ‘jouw vaardigheden uitstekend passen bij de behoeften van ons bedrijf’ en belooft een lucratieve baan. Hij vraagt alleen eerst nog even een aanbetaling voor ‘trainingsmateriaal’, voordat de baan begint. Hoewel de werkzoekende hieraan voldoet en de betaling doet, het gaat immers om een alleszins overzichtelijk bedrag, ontvangt hij – je raadt het al – hierna nooit meer enige verdere communicatie.
Oplichters doen zich steeds vaker voor als recruiters van grote bedrijven.
Bij navraag bij de bank blijkt – natuurlijk – dat de bank geen gegevens heeft over noch de vacature noch de recruiter. Conclusie: de werkzoekende is slachtoffer geworden van een goed geplande zwendel. Het blijkt een methode te zijn die vaker voorkomt: oplichters die zich voordoen als recruiters van grote bedrijven. Met de voortdurende vooruitgang in sociale media en technologie is het zoeken naar een baan verschoven naar online platforms, waarbij LinkedIn en verschillende vacatureportalen dienen als de go-to bestemmingen voor zowel werkzoekenden als recruiters. En daar ligt dus ook zwendel op de loer.
Valse banen
De zwendelende ‘recruiters’ gaan nauwgezet te werk. Om vooruitgang te boeken, sturen ze de kandidaat bijvoorbeeld al snel een officieel uitziende uitnodiging voor een virtueel sollicitatiegesprek. Samen met deze uitnodiging geven ze een gedetailleerde gids die uitlegt wat de baan inhoudt en welke voordelen je allemaal kunt verwachten. De gesprekken beginnen vaak op LinkedIn, maar de oplichters proberen daarna snel de kandidaat weg te leiden naar een privé chat of e-mail, om niet opgemerkt te worden op het platform.
De gesprekken beginnen vaak op LinkedIn, maar de oplichters proberen daarna snel de kandidaat weg te leiden.
Dit is het eerste punt waarop werkzoekenden gewaarschuwd worden, en de authenticiteit van de communicatie goed te checken. Gerenommeerde bedrijven gebruiken bijvoorbeeld alleen officiële zakelijke e-mailadressen voor communicatie en nooit persoonlijke accounts. Als je berichten ontvangt van een e-mailadres dat niet van het bedrijf is, is dat een duidelijke rode vlag. Ook een verzoek om betaling is dat eigenlijk altijd. Bedrijven die een voorafbetaling verzoeken van hun aanstaande werknemers zijn vrijwel nergens bekend. En ze verzoeken al helemaal nooit om geld over te maken via platforms als Zelle of PayPal.
Pas op met paspoorten
De oplichters blijken echter lang niet altijd zo direct (en dus ook: zo opzichtig) uit op geld. Er zijn ook verhalen bekend van fraudeurs die via sollicitanten gevoelige persoonlijke gegevens in hun bezit willen krijgen, zoals sofinummers of bankgegevens, onder het mom van dat dit nodig is voor ‘tewerkstellingspapieren’. Sommigen kunnen zelfs antwoorden op je werkgerelateerde vragen achterhouden totdat je hun voorwaarden accepteert.
Identiteitsdiefstal ligt ook op te loer.
Identiteitsdiefstal ligt hier op te loer. Online beveiligingsbedrijf Norton raadt sollicitanten die dit vermoeden dan ook aan direct contact op te nemen via een bekend telefoonnummer van het betreffende bedrijf of door via hun officiële website te kijken of de vacature wel echt bestaat.
Meer meldingen, meer schade
Volgens onderzoek van Atlas VPN gaat er in deze vorm van oplichting al vele miljoenen om. Vooral jonge mensen (20-30) schijnen er slachtoffer van te zijn (38%). NRC schreef er in september ook al een groot verhaal over. De Fraudehelpdesk, een organisatie die bijhoudt welke vormen van fraude de ronde doen, meldde toen tussen januari en augustus al 120 meldingen te hebben gehad van slachtoffers, tegenover 70 in heel 2022. Ook de geleden financiële schade ligt veel hoger dan voorgaande jaren.
Volgens de Britse fraudehelpdesk is recruitmentfraude in het VK sinds corona bijna verdriedubbeld.
Bekende uitzendbureaus als Randstad, Octagon Professionals en YoungCapital waarschuwden vorig jaar al voor deze vorm van fraude. Zij kregen telefoontjes en e-mails binnen van slachtoffers en mensen die een appje van de zogenaamde recruiter niet vertrouwden. Zo liet Randstad aan NRC weten rond de 50 meldingen te hebben gehad, en dat alleen al bij het hoofdkantoor. Het ging hierbij met name om ‘recruiters’ die hun kandidaten eerst een bedrag in bitcoin over te maken.
Naar cv-site
De bekende recruiter Katrina Collier wees enkele maanden geleden ook op een andere manier van scamming. Ze maakt melding van een oplichtersbedrijf dat haar naam (en die van bijvoorbeeld Suzanne Lucas) gebruikt om actief werkzoekenden op te roepen een (nep) site te bezoeken, waar ze – uiteraard tegen betaling – hun cv zó kunnen aanpassen dat het voortaan elk ATS zal passeren. Wat natuurlijk onzin is, benadrukt Collier ten overvloede.
Ook bekend: oplichters die vragen om geld om een cv aan te passen om het ATS te kunnen passeren.
De Britse fraudehelpdesk meldde in april aan Sky News dat het aantal gevallen van recruitmentfraude in het VK sinds de coronapandemie bijna verdriedubbeld is. Ook in Nederland is recruitmentfraude momenteel al een van de meest voorkomende vormen van online oplichting, blijkt uit resultaten van een enquête van de Global Anti-Scam Alliance (GASA). En volgens recent onderzoek van netwerkbeveiligingsoplossing NordLayer heeft de helft van de bedrijven (56%) vorig jaar minstens 1 keer te maken gehad met oplichting op LinkedIn, waarbij valse vacatures de populairste scam vormden (49%).
