HomeNieuwsNieuwsPersoneelstekort wordt steeds erger (en 7 inventieve manieren om het aan te pakken)
Personeelstekort wordt steeds erger (en 7 inventieve manieren om het aan te pakken)
Steeds meer bedrijven en sectoren kampen met een stevig personeelstekort. En dat leidt ook tot steeds meer (soms) inventieve ingrepen. Ter lering en vermaak: een actueel overzicht van 7 van die acties.
Nieuws over krapte op de arbeidsmarkt is nog steeds aan de orde van de dag. Maar wat doen bedrijven en organisaties er eigenlijk allemaal aan? 7 sectoren met een stevige personeelstekort nader bekeken, plus elke keer een gezochte oplossingsrichting.
#1. Basisschool in Utrecht: hiphopmeester
Probleem: Basisscholen komen op dit moment zo’n 3.500 leraren tekort, concludeert de PO-Raad op basis van onderzoek van DUO Onderwijsonderzoek. Het tekort aan onderwijzers is daarmee circa 5 procent gegroeid ten opzichte van het voorgaande schooljaar. Een deel van het tekort kan de komende weken alsnog worden weggewerkt, maar de scholen verwachten voor 1.383 vacatures helemaal geen leraren te kunnen vinden. Vorig jaar ging het nog om 1.262 vacatures.
Ongeveer 1 op de 4 schoolbesturen met tekorten geeft aan noodgedwongen onbevoegden voor de klas te zetten.
Ongeveer 1 op de 4 schoolbesturen met tekorten geeft aan noodgedwongen onbevoegden voor de klas te zetten. Ook stagiairs van lerarenopleidingen worden vaker ingezet en meer leraren krijgen het verzoek later met pensioen te gaan. Daarnaast is er een tekort aan 320 schoolleiders en zo’n 400 onderwijsondersteuners.
Gezochte oplossing: Bij zulke grote schaarste is meer creativiteit in de personeelsvraag vereist. Zoals de Da Costaschool in Utrecht laat zien. Dit is een zogenoemde ‘zwarte school’ en die hebben het nóg moeilijker om leerkrachten te vinden. De school op het Utrechtse Kanaleneiland heeft uitval dit jaar op een creatieve manier kunnen voorkomen.
‘Een hiphopmeester vertelt een dag in de week over de geschiedenis ervan.’
‘We hebben een vacature gehad die we niet konden invullen met een leerkracht’, vertelde interim-directeur Simone Leereveld deze week aan de NOS. ‘In plaats daarvan kwam er een hiphopmeester, die kinderen een dag per week vertelt over hiphop en de geschiedenis ervan en die met ze gaat rappen en dansen. Allerlei taalactiverende en creatieve activiteiten, die goed zijn voor de kinderen en die ons helpen een lege plek in te vullen.’
#2.UMC Groningen: bonus voor blijvers
Probleem: De meeste ziekenhuizen moeten deze zomer operatiekamers sluiten, als gevolg van personeelstekorten, zo meldt het AD na een rondgang. Geplande ingrepen die geen spoed hebben, zoals orthopedie, gynaecologie, chirurgie en plastische chirurgie worden uitgesteld tot na de vakantie.
Ziekenhuizen kampen momenteel met ruim 8.000 openstaande vacatures, een ruime verdubbeling in 5 jaar.
De ziekenhuizen kampen momenteel met ruim 8.000 openstaande vacatures, meer dan twee keer zoveel als 5 jaar geleden, zo blijkt uit een recente analyse van zorginkoper Intrakoop onder 78 ziekenhuizen. Het aantal moeilijk vervulbare vacatures, waarbij het 3 maanden of langer duurt om een kandidaat te vinden, steeg afgelopen jaar zelfs met 39 procent. Inmiddels is 28 procent van de patiëntgebonden banen ‘moeilijk vervulbaar’, aldus de analyse.
Gezochte oplossing: Vrij plat misschien, maar meer geldwil ook nog wel eens helpen. Het is een oplossingsrichting die in elk geval steeds meer ziekenhuizen zoeken. Zoals het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), dat al veel langer dan gepland een aantal OK’s gesloten houdt. Hier werd aan 700 medewerkers een premie van 5.000 euro beloofd als ze nog 3 jaar blijven. Ook veel andere universitaire ziekenhuizen blijken inmiddels te werken met premies en bonussen om heel schaarse gespecialiseerde verpleegkundigen aan te trekken of voor langere tijd aan zich te binden.
#3.Connexxion: Spanjaarden op de bus
Probleem: Veel vervoerders hebben een ‘gierend tekort’ aan personeel. Bij Connexxion en Arriva, de grootste vervoerders, gaat de komende 10 jaar zo’n 40 tot 50 procent van de buschauffeurs met pensioen. Er moeten de komende jaren daardoor tussen de 3.800 en 4.750 nieuwe chauffeurs worden geworven en opgeleid, per jaar meer dan 400 gemiddeld.
Gezochte oplossing: Het probleem is inmiddels zo groot dat Qbuzz in Utrecht probeert studenten achter het stuur van de bus te krijgen en in Dordrecht, Molenlanden en Gorinchem chauffeurs extra diensten draaien om zo rituitval te voorkomen. Connexxion heeft recent een andere oplossing geprobeerd: over de grens kijken. De vervoerder heeft 5 buschauffeurs uit Spanje laten invliegen, die vooral in Aalsmeer, Amstelveen, Ouder-Amstel, Uithoorn en Haarlemmermeer gaan rijden.
#4.Kinderopvang: e-bikes voor personeel
Probleem: Naar verwachting zijn er in 2022 in Nederland 5.300 tot 8.900 kinderopvang-medewerkers te weinig, aldus het rapport Arbeidsmarktprognose kinderopvang. Op dit moment komt de sector al zo’n 3.000 mensen tekort. Crèches en buitenschoolse opvangcentra verkopen daardoor steeds vaker nee aan ouders die hun kroost willen inschrijven.
Gezochte oplossing: Welke manieren zijn er om nieuwe medewerkers te werven? In een recent onderzoek zette FCB10 manieren op een rij. Van het inzetten van ambassadeurs en beter profileren tot meer recruiters inzetten en samenwerken met onderwijs. In Amsterdam hebben ze ondertussen iets anders verzonnen. Daar proberen ze kinderopvang- (en andere zorg- of onderwijs)medewerkers te helpen met vervoer. Er is recent een proef gestart met e-bikes, om de aanwas van nieuw personeel dat iets verder weg woont te stimuleren. De proef bleek binnen een dag volgetekend.
#5. Bouwbranche: eigen bedrijfsscholen
Probleem: Nog een sector met héél grote tekorten is de bouw. Het aantal nieuwe vacatures is in het eerste kwartaal van 2019 uitgekomen op 16.000. De vacaturegraad is in datzelfde kwartaal ten opzichte van dezelfde periode in 2018 gestegen van 50 naar 59 vacatures per 1.000 banen. Dit is het hoogste punt van de vacaturegraad voor de bouw ooit, blijkt uit de Monitor Bouwketen van het Economisch Instituut voor de Bouwnijverheid (EIB). Per saldo verwachten ongeveer 4 op de 10 bedrijven de komende tijd meer personeel aan te trekken.
Met 59 vacatures op 1.000 banen staat de vacaturegraad in de bouw op absolute recordhoogte.
Gezochte oplossing: Ook hier liggen simpele oplossingen niet voor het oprapen. Veel bedrijven zoeken het dan ook in een combinatie van maatregelen. Zo stijgt het aantal buitenlandse arbeidskrachten snel,van naar schatting 34.000 in 2015 tot mogelijk 53.000 in 2020. Dan is een kwart van de bouwplaatsmedewerkers een buitenlandse arbeidskracht. Veel grote installatiebedrijven starten daarnaast met een eigen bedrijfsschool, om enerzijds het eigen personeel bij te spijkeren, maar anderzijds ook om nieuwe (warmtepomp)technieken onder de aandacht te brengen.
Vakblad Installatie en Sanitair bezocht recent drie voorbeelden van zulke opleidingen. Zoals Bonarius, met vestigingen in Zwanenburg, Den Haag en Soest, waar ze sinds vorig jaar september een eigen Academy hebben (foto boven). ‘Dit heeft ons als bedrijf ook nog meer op de kaart gezet. We merken dat aan de toename van de vraag naar stageplaatsen en werkleerplekken’, aldus opleidingscoördinator Arjen Binkhorst.
#6. Horeca in Heerenveen: digitaal klaslokaal
Probleem: Liefst 30 procent van de horecaondernemers ziet personeelstekorten als belemmering voor groei. De belangrijkste oorzaak van de tekorten is personeelsverloop. Van de mensen die zijn geslaagd voor een opleiding tot kok is na 6 jaar nog maar 50% binnen de horeca actief. In Nederland hebben al diverse restaurants vanwege de krapte op de arbeidsmarkt hun deuren moeten sluiten. In totaal zou de Nederlandse horeca zo’n 30.000 vacatures kennen, waarvan 10.000 vacatures structureel niet in te vullen zijn.
Gezochte oplossing: De deuren sluiten is natuurlijk een oplossing, maar wel de laatste die je wil nemen. Bij grand-café ‘t Gerecht in Heerenveen hebben ze een andere oplossing bedacht: daar werd (met Blue C) een eigen e-learningprogramma ontwikkeld. Het programma zorgt ervoor dat nieuwe medewerkers voorbereid zijn bij de start van het terrasseizoen en helpt managers de vaardigheden van hun medewerkers doorlopend te ontwikkelen. Het ‘digitale klaslokaal‘ zorgt (mede) ervoor dat het bedrijf er vorig jaar met een mooie prijs vandoorging: het terras werd namelijk uitverkoren tot winnaar van de Terras Top 100.
#7. Binnenvaart: meer promotie
Probleem: Werkgevers in de binnenvaart zijn dringend op zoek naar personeel. Exacte cijfers zijn er nauwelijks, maar een blik op vacaturesites en in Facebookgroepen laat zien dat het personeelstekort nijpend is. Karel Uyldert van European Inland Navigation Promotion geeft drie verschillende oorzaken: vergrijzing, onbekendheid en de behoefte aan meer personeel, omdat veel schippers er niet meer voor kiezen om fulltime op een schip te wonen.
Gezochte oplossing: En zo komen we eigenlijk bij de laatste van de vele oplossingsrichtingen, en ook dat is een klassieke: meer promotie. Want als je onbekend, en dus onbemind bent, loont het in de eerste plaats natuurlijk de moeite om meer bekend te worden. Niet gek dus dat steeds meer branches besluiten een campagne te beginnen (zoals de maritieme sector recent ook al deed). Bij de binnenvaart doen ze dat onder meer met een ‘dag van de binnenvaart‘. ‘Daarmee probeerden we mensen te laten zien hoe leuk het werk in de binnenvaart kan zijn’, aldus Uyldert.
Er zit duidelijk nog altijd veel potentie zit in oude, vertrouwde middelen van arbeidsmarktcommunicatie.
Of het genoeg is? Dat valt te bezien. Maar het maakt wel duidelijk dat er ook nog altijd veel potentie zit in oude, vertrouwde middelen van arbeidsmarktcommunicatie en employer branding. Want als je dat niet eens geprobeerd hebt, hoe kun je dan überhaupt klagen over een personeelstekort?
Hij heeft eigenlijk nog nooit een vacature uitgezet. En meer sollicitatiegesprekken gevoerd als kandidaat dan als recruiter of werkgever. Toch schrijft Peter Boerman alweer een jaar of 10 over weinig anders dan over de wondere wereld van werving en selectie, in al zijn facetten.
Bekijk volledig profiel
Probleem: Naar verwachting zijn er in 2022 in Nederland 5.300 tot 8.900 kinderopvang-medewerkers te weinig, aldus het 
