De keuze van Isabel: Over de roze bril die vaak te duur uitvalt

We besteden veel energie aan retentieprogramma’s, onboardingtrajecten en engagement-plannen. Op zich allemaal waardevol, maar wel vaak: te laat. De kiem voor verloop wordt gelegd tijdens de allereerste sollicitatiegesprekken. Op dat moment beslis je of je een leider binnenhaalt die weet waar hij of zij aan begint – of eentje die na zes maanden ontdekt dat de werkelijkheid niet strookt met de belofte, en hij of zij een roze bril heeft gekregen die nét te duur uitvalt.

‘Teleurstelling is de grootste vijand van retentie.’

Ik zie dat vaak gebeuren: een organisatie schildert de rol nét iets mooier af. De uitdagingen worden verpakt in mooie woorden, de obstakels wat weggemoffeld. En ja, dat werkt om iemand te overtuigen. Alleen: zodra die nieuwe leider de realiteit voelt, volgt onvermijdelijk de ontgoocheling. En teleurstelling is de grootste vijand van retentie.

Eerlijkheid is geen risico, maar een filter

Het klinkt spannend om tijdens een gesprek de minder fraaie kanten van je organisatie te tonen. Maar die eerlijkheid is geen afknapper, het is een filter. Kandidaten haken niet af omdat er problemen zijn, maar omdat hij of zij geen zin heeft om ze op te lossen. En dat is precies de match die je wil maken: je wil mensen die wel aan oplossingen werken.

Kandidaten haken niet af omdat er problemen zijn, maar omdat ze geen zin hebben die op te lossen.

Hoe pak je dat concreet aan?

  • Wees eerlijk in je profielschets. Niet alleen over verantwoordelijkheden, maar ook over de cultuur, de visie en de huidige knelpunten.
  • Geef een realistisch voorproefje. Bespreek de uitdagingen die op tafel liggen. Een lek in het dak wil je ook weten vóór je een huis koopt.
  • Laat cultuur zien in plaats van erover te praten. Nodig kandidaten uit om een dag mee te lopen, of organiseer een gesprek met toekomstige peers in een informele setting.
  • Zorg dat onboarding geen inloopdag is, maar een strategisch programma. Een leider heeft andere steun nodig dan een medewerker; investeer in die start.

Retentie is geen HR-taak achteraf, maar een leiderschapskeuze vanaf dag één. Een leider die precies weet waar hij of zij instapt, blijft langer, levert sneller waarde en bouwt mee aan duurzame groei.

Over de auteur

Isabel Verhelst is een resultaatgerichte, no-nonsense coach met een passie om mensen te verbinden. Ze is eigenaar van Talent to Match (het voormalige Ingenium Executive Search), een boutique bureau met de focus op top C-level talent dat perfect past bij het DNA van de organisatie. Op deze site schrijft ze elke twee weken op dinsdag een blog.

Lees ook

5 nieuwe inzichten (van Lisa Simon) die voor iedereen op de arbeidsmarkt interessant zijn

De Duitse Lisa Simon, afgestudeerd in München, doet nu alweer zo’n 10 jaar allerlei onderzoek naar de werking van de internationale arbeidsmarkt. Eerst in haar eigen land Duitsland, via het beroemde ifo Institute, maar al snel via Stanford University, en de laatste 4 jaar via het in Boston gevestigde Revelio Labs (‘The entire workforce revealed‘), waar ze zich tegenwoordig Chief Economist mag noemen, een hoedanigheid waarin ze ook optreedt tijdens de komende Global Talent Strategy & Intelligence Conference, binnenkort in Amsterdam. Welke 5 inzichten zal ze daar mogelijk gaan delen?

#1. Hoeveel is een skill waard?

In het Engels klinkt-ie het mooist: The more skills you learn, the more you earn. Het is precies de conclusie die je kunt trekken uit onderzoek dat Simon deed met wetenschappers David Dorn, Ludger Woessmann, Moritz Seebacher en Florian Schoner. Verschillen in skills verklaren meer verschil in inkomen dan opleiding of ervaring. Oftewel: werknemers die meer vaardigheden op hun cv vermelden, hebben beter betaalde banen, waarbij elke extra vaardigheid geassocieerd wordt met een 0,67 procentpunt hoger inkomen, zo blijkt.

Elke ervaring op je cv levert gemiddeld 0,67% meer inkomen op.

Vrouwelijke dertigers en veertigers hebben daarin een nadeel, aldus het onderzoek, omdat ze in die jaren minder skills ontwikkelen. Deze vaardigheidskloof is goed voor maar liefst 60% van de totale inkomenskloof tussen mannen en vrouwen. En het moet gezegd: het maakt ook uit om wat voor skills het gaat. Jongeren hebben vaak heel algemene skills op hun LinkedIn-profiel vermeld, maar dat levert stukken minder op dan de specialistische of managementvaardigheden die ouderen doorgaans vaker vermelden.

#2. Hoe erg is het om je baan te verliezen?

Hoe erg is het om je baan te verliezen? Het kan mentaal een behoorlijke schok zijn, maar als het puur en alleen om inkomen gaat, valt een reorganisatie meestal wel mee, aldus het Revisiting the consequences of job displacementonderzoek dat Simon recent deed met Eric Hanushek, Simon Janssen en Jacob D Light. Tenminste: het gemiddelde wordt sterk beïnvloed door enkele uitschieters naar beneden, zo blijkt, maar zulke verhalen maskeren ‘het feit dat ongeveer een kwart van de ontslagen werknemers na 5 jaar béter presteert‘, aldus de onderzoekers.

Het cumulatieve inkomensverlies van de modale werknemer over 5 jaar komt neer op slechts 3 maanden aan inkomsten vóór de sluiting, wat de onderzoekers een ‘aanzienlijke maar beheersbare vermindering’ noemen. Kort gezegd: ‘Het omgaan met een ontslag is afhankelijk van persoonlijke omstandigheden, veerkracht en geluk. Deze onvoorspelbare factoren compliceren het ontwerp van effectieve hulpprogramma’s, omdat het moeilijk blijft om te voorspellen wie zich succesvol zal aanpassen en wie blijvende verstoring zal ondergaan.’

#3. Effect Black Lives Matter is op

We wisten het natuurlijk eigenlijk al wel. Maar onderzoek van Revelio Labs in Amerika onderstreepte het nog maar eens: het effect van de Black Lives Matter-beweging op de arbeidsmarkt is inmiddels wel uitgewerkt. Het aandeel zwarte werknemers en managers dáálde de afgelopen jaren zelfs wat, terwijl er juist beloftes waren om meer kleur binnen het personeelsbestand te brengen. ‘Het post-George Floyd-momentum was historisch een groot moment’, aldus Lisa Simon. ‘Maar het kostte eigenlijk niet meer dan een jaar voordat dat enthousiasme weer vrijwel volledig verdwenen was.’

Bedrijven als Meta en McDonald’s behoren tot de koplopers qua daling. Alle 84 onderzochte bedrijven samen ontsloegen het afgelopen jaar in totaal meer dan 127.000 medewerkers. Van hen was 26% van kleur, wat duidt op een disproportioneel groot aandeel, gezien hun aandeel op de arbeidsmarkt. In 2021, toen de meeste bedrijven hun personeelsbestand aan het uitbreiden waren, was juist 9 van de 10 nieuwe aanwervingen van kleur, en bijna een kwart was zwart.

#4. Zeer hoog verloop bij diversiteitsteams

In aanvulling op het vorige onderzoek deed Revelio Labs ook een analyse van de diversiteitsteams bij grote organisaties. Daaruit bleek onder meer een opmerkelijk hoog verloop in deze teams. Wat volgens Simon ermee te maken heeft dat een groot probleem is dat het management vaak ‘onrealistische doelen‘ heeft gesteld voor hoe snel diversiteitsprogramma’s hun vruchten moeten afwerpen. ‘Dit is een probleem dat zich zeer langzaam ontwikkelt’, zegt ze. ‘Het zal niet worden opgelost door een hoofd diversiteit of een klein team aan te nemen, dat de talentpijplijn van een organisatie niet van de ene op de andere dag kan herstellen.’

‘Gezien hoe gunstig diversiteit voor bedrijven is, is dit niet het moment voor werkgevers om gas terug te nemen.’

Uit de analyse bleek dat het verloop bij diversiteitsfuncties bijna twee keer zo hoog is als bij andere functies. En dat terwijl het aantal diversiteitsfuncties op de 10.000 locaties van de 84 onderzochte bedrijven een zorgwekkende -8% bedroeg, aldus Simon. ‘Gezien hoe gunstig diversiteit en inclusie voor bedrijven zijn, is dit niet het moment voor werkgevers om gas terug te nemen’, zegt ze. ‘Ja, er dreigt een recessie, maar HR moet blijven aandringen op voortdurende investeringen. Onthoud: dit diversiteitswerk is een marathon, geen sprint. Cultuuroorlogen komen en gaan, werkgevers moeten koersvast blijven als ze willen blijven floreren.’

#5. Niet alle verlies aan entry jobs ligt aan A.I.

Dat het aantal instapfuncties voor net afgestudeerden aan het dalen is, komt dat nu door de opkomst van A.I., of niet? Het antwoord is ‘genuanceerd‘, schreef Lisa Simon recent. ‘Hoewel A.I. zeker niet de volledige daling in de vraag naar entry jobs verklaart, zien we dat zulke functies die sterk aan A.I. zijn blootgesteld wel de grootste daling hebben laten zien. Gecorrigeerd voor sector- en tijdstrends, gaat een toename van 10 procentpunt in A.I.-blootstelling gepaard met een daling van 11% in de vraag naar hogere instapfuncties. Daarentegen komt dit overeen met een toename van 7% in de vraag naar functies op een láger niveau.’

https://www.reveliolabs.com/news/macro/is-ai-responsible-for-the-rise-in-entry-level-unemployment/

Uit de vacature-analyse blijkt dat vooral voor functies met een hoger niveau de vraag naar A.I.-skills groeit. En dat functies die sterk aan A.I. blootgesteld zijn, gemiddeld op alle niveaus harder dalen dan functies die minder gevaar lopen door A.I. vervangen te worden. Opvallend, aldus Simon. ‘Het negeren van A.I. op instapniveau leidt tot gemiste kansen en onderbenut talent’, zegt ze. ‘Als A.I. de productiviteit kan verhogen, waarom zouden we dan niet beginnen met de grootste marginale winst: instapfuncties?’

Meer weten? 

Lisa Simon is een van de keynote sprekers tijdens The Global Talent & Strategy Intelligence Conference in het EYE in Amsterdam. Ze zal dan onder meer ingaan op het nieuwe Revelio Public Labor Statistics-bureau, dat is opgericht nadat Trump de baas ontsloeg van het officiële arbeidsmarkt-departement BLS, en op de betekenis van A.I. voor Talent Intelligence in het algemeen. 

Global Talent & Strategy Intelligence Conference

Lees ook

Van Amazon tot Xerox: zo doen deze bedrijven hun voordeel met Talent Intelligence

In de wereld van recruitment worden in- en externe data steeds belangrijker, zo wordt algemeen erkend. Aan de hand van zogeheten Talent Intelligence kun je onder meer besluiten waar je organisatie zijn volgende locatie het best kan vestigen, maar ook hoe je je nu al kunt voorbereiden op de demografische veranderingen die eraan komen. Tegelijkertijd blijft het begrip vaak een beetje abstract. Want wat kun je er nu precies mee? En wat komt erbij kijken voordat je er je voordeel mee kunt doen? Deze 7 toonaangevende bedrijven laten een glimp van alle mogelijkheden zien.

#1. Amazon: méér dan locatie

Laten we beginnen bij een van de allergrootste bedrijven van de wereld, waar de Nederlandse Marlieke Pols tegenwoordig als manager Talent Intelligence Consulting actief is. Zij is ook een van de sprekers op de komende Global Talent Strategy & Intelligence Conference in Amsterdam, eind volgende maand. Amazon mag met recht een van de pioniers op dit vakgebied genoemd worden, toen het 15 jaar geleden al besloot zijn locaties te vestigen op plekken waar voldoende gekwalificeerde magazijnmedewerkers actief bleken te zijn. Zo werd een sourcingsvraag uiteindelijk een strategische businessvraag.

Tegenwoordig gaat Talent Intelligence bij Amazon om veel meer dan alleen waar een nieuw magazijn te vestigen, zal Pols in september uitleggen. ‘Er zijn zoveel data beschikbaar die we in ons voordeel kunnen gebruiken, zoals exitgesprekken en feedback van recruiters’, schreef ze al in 2023. Ze heeft het dan bijvoorbeeld ook over skills-analyses, maar ook concurrentie-vergelijkingen. En het bedrijf verzamelt bovendien de gegevens van maar liefst 6 miljoen assessments per jaar, opgedeeld over 455 functiefamilies. Op die manier is het juiste talent op het juiste moment steeds beter voorhanden.

#2. DHL: interne skills-marktplaats

Nog een bekende pionier op dit gebied is logistieke reus DHL. Van hen zal Dr. Kristina Gushchina, Senior Data Scientist en Project Manager People Analytics, in september aanwezig zijn om meer te vertellen over hoe ze HR-data omzet in bruikbare inzichten die strategische personeelsbeslissingen stimuleren. Daarbij gaat het er onder meer over hoe het bedrijf de 600.000 profielen van zijn medewerkers heeft omgezet in een skills-based database, waarmee de zoektocht naar talent grotendeels is verplaatst van een externe naar een op de eerste plaats interne marktplaats. 

Gushchina zal op het evenement worden bijgestaan door Dr Philipp Karl Seegers van het Duitse Case (candidate-select), een bedrijf dat claimt een algoritme te hebben ontwikkeld (samen met onder meer de universiteit van Maastricht, en op basis van 4 miljard datapunten!) om de prestaties van hires te kunnen voorspellen. Zijn bedrijf levert vaak interessante inzichten op, zoals recent nog het gegeven dat LLM’s in selectieprocessen een (lichte) voorkeur lijken te hebben voor vrouwen. Op basis van gelijke cv’s (behalve de naam) kozen A.I.-systemen in 57% van de gevallen voor vrouwen, wat in elk geval lijkt te wijzen op mínder bias dan bij mensen.

#3. GE: prestaties in kaart gebracht

Bij General Electric zijn ze al heel lang bezig met allerlei manieren om de prestaties van de ongeveer 125.000 medewerkers vast te leggen, om op basis daarvan onder meer promotiebeslissingen te maken. Zo gebruiken ze ook het zogeheten predictive hiring om toptalent op basis van hun potentieel voor succes te identificeren voor leiderschapsontwikkelingsprogramma’s. Sinds dit jaar gebeurt dat met de A.I.-gedreven tool PD@GE, die niet alleen prestatiegegevens van medewerkers analyseert, maar hen op basis daarvan ook meteen gepersonaliseerde feedback geeft, wat continue verbetering en betrokkenheid moet bevorderen.

Dit systeem leidt volgens eigen zeggen tot maar liefst een 10 tot 15% toename van de betrokkenheid van medewerkers, 15% minder (vrijwillig) verloop, 30% minder benodigde tijd voor prestatiebeoordelingen en 30% minder ongeplande uitval van apparatuur. Sensoren in apparatuur geven medewerkers tegenwoordig meteen signalen wanneer ze nodig zijn, wat niet alleen de onderhoudskosten beperkt, maar ook de productiviteit en tevredenheid van medewerkers verbetert.

#4. IBM: verloop voorspellen

Ook ‘Big Blue‘ IBM is al jaren bekend als een voorloper op het gebied van Talent Intelligence. Zo haalde het bedrijf al vaker het nieuws met het A.I.-systeem dat naar verluidt met een accuratesse van maar liefst 95% mensen kan identificeren met een hoog flight risk, oftewel: kans op ongewenst vertrek. De laatste tijd komt daar ook steeds meer aandacht voor skills bij, en A.I.-gestuurde Strategic Workforce Planning. Het bedrijf timmert daarnaast ook aan de weg met het zogeheten Watsonx BI, een systeem dat is ontworpen om bedrijven te helpen op schaal A.I. te ontwikkelen, trainen, beheren en in te zetten (waaronder voor recruitment).

#5. Just Eat TakeAway: skills op 1

Nog een bedrijf dat aanwezig zal zijn op de aanstaande Global Talent Strategy & Intelligence Conference is het van oorsprong Nederlandse Just Eat Takeaway. Het bedrijf werkt de laatste tijd hard aan een zogenoemde ‘A.I.-Powered Skill Transformation‘, waarbij vaardigheden voortaan het uitgangspunt van elke HR-beslissing moeten worden. En dat dan allemaal geïntegreerd in Workday, het wereldwijde HR-systeem waarmee het bedrijf werkt. Een ingrijpend proces kortom, waar HR-directeur Rutger Deenen zijn visie op zal geven, inclusief de geleerde lessen.

‘Onzekerheid verklein je door op basis van toekomstperspectieven scenario’s te beschrijven’, zei hij eerder over die stap naar meer skills-based werken. ‘Met behulp van marktdata en scenario-modellen kun je in kaart brengen wat in het werk gaat veranderen en welke skills daarvoor nodig zijn. Daarna kijk je naar welke medewerkers dit werk het beste kunnen uitvoeren. Het gaat dus om wat iemand nu kan en straks kan leren. Wendbaarheid bepaalt het potentieel van medewerkers, meer dan opleiding en ervaring. Bovendien: als je mensen, zodra hun rol verdwijnt, kunt inzetten voor functies elders, kun je ze beter binden aan je organisatie.’

#6. Walmart: in behoefte voorzien

Walmart werkt al enige tijd met een door A.I. gedreven predictive analytics-systeem om personeelsbehoeften te voorspellen op basis van verkoopgegevens, seizoenstrends en lokale evenementen. Het systeem is vooral bedoeld om klanten niet teleur te hoeven stellen, en leidde bijvoorbeeld al tot 16% reductie in producten die uitverkocht waren, 10% minder logistieke kosten en 2,5% meer winst. Maar ook de personeelsbehoefte van het ruim 2 miljoen medewerkers (!) tellende bedrijf is hiermee beter en actueler dan ooit in kaart gebracht.

Aan Lorraine ‘Lo’ Stomski om dat als Chief Talent Officer zoveel mogelijk in goede banen te leiden. Zo heeft het bedrijf recent onder meer een pilot aangekondigd met een A.I.-gestuurde interviewcoach, en introduceert het tools die kandidaten helpen Walmart-functies te vinden die het best bij hun vaardigheden passen. ‘Dit geeft getalenteerde kandidaten een grotere kans op een baan waarvoor ze gekwalificeerd zijn, maar die ze mogelijk mislopen door een slechte sollicitatieprocedure’, aldus het bedrijf. ‘Als de tool naar verwachting presteert, wordt deze straks aan elke sollicitant aangeboden, zowel in- als extern.’

#7. Xerox: verloop 20% minder

De laatste in deze rij is Xerox, het bijna 17.000 medewerkers tellende bedrijf waar ze ook al jaren systematisch kandidaatgegevens analyseren om patronen van succesvolle aanwervingen te identificeren en zo personeelsverloop te verminderen. Zo kwamen ze er al snel achter dat de nadruk op ervaring, die tot dan toe altijd centraal had gestaan, eigenlijk onbruikbaar was als het ging om de selectie van personeel voor een callcenter. Door daar minder nadruk op te leggen, wist het bedrijf het verloop in slechts 6 maanden met 20% te reduceren. Een al wat ouder voorbeeld misschien, maar daarom nog niet minder indrukwekkend.

Meer weten?

Meer weten over de mogelijkheden van Talent Intelligence? Kom dan naar de Global Talent Strategy & Intelligence Conference eind september in Amsterdam. Meer informatie kun je hier vinden:

Global Talent Strategy & Intelligence Conference

Beeld boven: de Global Talent Intelligence Conference van 2024

Vóór 2027 is AI een top-3 oriëntatiebron (en kunnen we álle werkenbij-sites herbouwen)

Als je een baan zoekt, waar ga je dan beginnen? Steeds vaker is het antwoord tegenwoordig: bij A.I. Sterker nog: Intelligence Group stelt deze vraag elk kwartaal al jaren aan duizenden mensen in de beroepsbevolking. En niet eerder was er een oriëntatiebron zó snel in opkomst als nu ‘A.I. (zoals ChatGPT/Gemini)’. De laatste keer dat een oriëntatiebron zo snel in opmars was, was eigenlijk toen sociale media net opkwamen. En daarvóór waren het search engines en vacaturesites, aan het begin van deze eeuw dus.

‘A.I. staat binnen 3 jaar in de top 5 van oriëntatiebronnen.’

En dan gaat het nu ook nog eens veel sneller dan destijds. Social media, in opkomst op de arbeidsmarkt rondom 2007 via Hyves en Myspace, veroverden pas 10 jaar later een top-5 positie als oriëntatiebron, vooral dankzij Facebook, Instagram en tegenwoordig TikTok en YouTube. Kijkende naar de huidige snelheid, impact en adoptie door mensen in brede zin is de verwachting dat A.I. hier maar 3 jaar voor nodig heeft. Het gaat in dit geval dan expliciet over A.I. als oriëntatiebron, niet A.I. als hulpmiddel bij het schrijven van het cv, motivatiebrief of in de voorbereiding van een gesprek. In dat geval zouden de cijfers immers nog een stuk hoger zijn.

Belangrijkste traffic-bron

Voor veel werkgevers en arbeidsmarktcommunicatiespecialisten zal dit niet als een verrassing komen. Zij zien momenteel de hoeveelheid traffic op hun werkenbij-sites via A.I. (en dan met name ChatGPT) al sterk toenemen. Maar let op: dit is slechts het begin van waarschijnlijk – als je het goed inregelt – de nummer 1 of 2 traffic-bron voor de komende jaren.

Bron: Intelligence Group, 2025. *=projectie

In het tweede kwartaal van 2025 heeft 10% van de personen die daadwerkelijk van werkgever zijn veranderd, al A.I. gebruikt in zijn of haar oriëntatieproces. Bij de groep onder de 30 jaar is dit zelfs als 15%. Daarbij valt op dat het gebruik van A.I. als oriëntatiebron onder mbo-, hbo-, en wo-opgeleiden onderling vergelijkbaar is en elkaar niet veel ontloopt (resp. 11%, 12%, en 11%). Dit terwijl het onder de vmbo-baanwisselaars slechts om 5% gaat. Ook is het interessant om te zien dat jongeren A.I. beduidend meer omarmen als oriëntatiebron dan de meer ervaren doelgroep.

Jongeren omarmen A.I. beduidend meer als oriëntatiebron dan de meer ervaren doelgroep.

Dit is een bekend fenomeen, waarbij jongeren eerder innovators zijn van nieuwe bronnen, kanalen en media als het gaat om het zoeken naar een nieuwe baan/werkgever, terwijl ouderen eerder terugvallen op bekende bronnen waarmee zij in het verleden succesvol waren. Ook hebben zij een groter netwerk waarvan zijn over het algemeen gebruik kunnen maken.

Het zoeken via bijvoorbeeld ChatGPT naar een nieuwe werkgever en baan wordt steeds meer gebruikt, maar het láten zoeken naar een baan door A.I., via bijvoorbeeld (eigen) agents, maakt dit ook nog eens veel beter, effectiever en persoonlijker, op maat gemaakt. Waarover in een latere post meer…

In 2026 in de top 3

Als het huidige explosieve groeitempo aanhoudt, zal A.I naar verwachting rondom de jaarwisseling van 2026/27 door meer dan 3 van de 10 baanwisselaars gebruikt worden in de oriëntatie op een nieuwe baan. Daarmee maakt het de opwachting in de top-3 van oriëntatiebronnen, de plek waar nu nog vacaturesites, bekenden/netwerk en open sollicitaties staan.

  1. Vacaturesites 55%
  2. Bekenden/netwerk 35%
  3. Open sollicitatie 31%
  4. Social media 30%
  5. Zoekmachine/search engine 28%
  6. Interne vacature(s) 26%
  7. Cv uploaden in databank 25%
  8. Online vindbaar zijn 22%
  9. Bedrijvensites 19%
  10. Uitzendbureau 18%

Snel aanpassen nodig

De laatste grote verandering in oriëntatiegedrag was de opkomst van social media. Dit fenomeen bestaat inmiddels bijna 20 jaar en speelt pas echt een belangrijke rol in de laatste 10 jaar. Het heeft werkgevers dan ook ruim de tijd gegeven om zich daarop aan te passen. De opkomst van A.I. gaat (heel) veel sneller. Dit zal in plaats van in 10 jaar, binnen 3 jaar (en daarvan is er al 1 voorbij) het oriëntatielandschap op de arbeidsmarkt in zijn fundamenten doen veranderen. Dit betekent voor werkgevers dat zij onder meer moeten zorgen dat zij (beter) vindbaar worden voor A.I. en scrapers.

Werkgevers moeten zorgen dat zij (beter) vindbaar worden voor A.I. en scrapers.

En dit heeft weer de nodige consequenties voor hoe werkenbij-websites opgebouwd moeten worden/zijn (de SEO-aanpak was al belangrijk en wordt nog belangrijker, en zelfs vervangen door GEO-specialismes). Ook moet de data-structuur rondom vacatureteksten opgepakt worden. De meta-teksten en additionele informatie voor A.I. rondom informatie op de werkenbij-site zouden onder meer het volgende moeten bevatten:

  • Classificaties, zoals ISCO en ESCO (O*Net)
  • Gestructureerde data zoals org/jobPosting
  • FAQ en zero click questions
  • A.I.-vriendelijk voor API’s en feeds
  • Duidelijke search-structuur
  • Informatie zoals skills, locatie, salarisindicatie (ook volgens de EU-loontransparantiewet), werkvorm, postcode, contracttype, pullfactoren, sollicitatieprocedure, bedrijfscultuur.

Dit zal voor de recruitmentplannen van 2026 een nieuw en belangrijk onderwerp zijn om mee te nemen, uit te diepen en je op voor te bereiden. Maar eerlijk gezegd zou ik er nú al mee beginnen. Om voor A.I. vindbaar te zijn, zijn inmiddels al nieuwe termen en beroepen bedacht, zoals Generative Engine Optimization (GEO), Answer Engine Optimization (AEO) en Artificial Intelligence Optimization (AIO). Het zal niet lang duren voor deze ook hun intrede doen in ons werkveld. Tegelijkertijd zijn de datapunten uit het Talent Intelligence Dashboard Giant nóg relevanter geworden om te gebruiken in je recruitment marketing en wervingsstrategie.

Lees ook

Eerst wandelen in Den Bosch, en daarna wat slimmer weer naar huis

Van het nut van referentiechecks tot recruitment marketing automation, en van A.I. tot ‘de grootste gotische kerk van Nederland’. Terwijl de introweek voor studenten in volle gang was, beleefde in café Cinq in hartje Den Bosch deze week een select groepje HR-professionals ook een soort introductie: zij gingen niet alleen in groepen wandelen onder leiding van twee stadsgidsen, maar ook met elkaar in gesprek over de meest recente ontwikkelingen in de wereld van HR. De primeur van de CHRO Summer Walks, die volgende week ook in Leiden en Zwolle nog een vervolg krijgt. Mede dankzij het stralende zonnetje werd het in elk geval een zeer succesvolle dag. Een korte impressie.

Rond lunchtijd verzamelde het gezelschap zich in Café Cinq, aan het plein vlak onder de Sint Jan. Buiten was het op de terrassen een drukte van belang, binnen was het gelukkig koeler, zo beaamden ook de aanwezigen.

De impact van A.I.

Gastheer Geert-Jan Waasdorp deed namens Intelligence Group de aftrap. Hij bracht op geheel eigen wijze de laatste ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in kaart, en stond met name stil bij de opkomst van A.I. en de impact die dat nu al heeft op het aantal banen voor jonge, net afgestudeerden.

Na een eerste wandeling door de stad streek het gezelschap neer bij locatie Monqui, waar het hoofdgerecht stond geserveerd. Caroline Pols (UP in Business) nam de gelegenheid te baat om haar verhaal over talent dat je moet verleiden nog eens uit de doeken te doen. Aan de hand van interessante cijfers, als: 94% van de kandidaten vindt een employer brand bepalend voor hun keuze, en meer dan 40% van de kandidaten wordt meer dan eens per kwartaal benaderd. Een andere arbeidsmarkt dan ooit dus, zo maakte Pols duidelijk. Waarbij dus ook een andere aanpak dan vroeger past.

Een stelling die tot heel wat discussie aan de tafel leidde.

Buiten hielpen 2 stadsgidsen de groep vervolgens weer aan allerlei wetenswaardigheden over de stad, over de Dommel en de Aa, de protestanten en katholieken, en de glimmende draak voor het station, door de Bosschenaren schijnbaar ‘de schoonmoeder’ genoemd.

Nut van referentiechecks

Voor het toetje belandden de aanwezige HR-professionals in Hotel Central, waar niet alleen het gebak klaarstond, maar ook Mees van ’t Hoff, die namens Teamtailor een korte, interactieve bijdrage gaf over het belang van metrics in HR en recruitment.

Het leverde onder meer een pittige en openhartige discussie op over de waarde van referentiechecks. Want heb je daar nu iets aan in je selectiebeslissingen? Of geven ze toch alleen maar een vals beeld van iemand? Genoeg stof om over door te praten in elk geval.

Waarna de groep voor de laatste keer deze middag in de benen klom, en een aantal zelfs nog net voor sluitingstijd de heilige Sint-Jan wist te bezoeken, waar ondertussen vol op het orgel werd gespeeld.

Al met al een bijzonder gedenkwaardige middag, zo was bij de borrel uiteindelijk het meest gehoorde oordeel. En leuk om zo eens met andere vakgenoten te kunnen spreken, op een manier die ze anders niet zo makkelijk krijgen aangereikt. Voor wie het ook nog eens wil proeven: volgende week in Leiden en Zwolle zijn nog 2 nieuwe kansen

CHRO Summer Walks

 

Ruim helft HR-professionals wil best over de grens werven, maar weet eigenlijk niet goed hóe

Ja, de arbeidsmarkt is nog steeds krap. En ja, over de grens loopt natuurlijk altijd véél meer talent rond dan we ooit in Nederland kunnen hebben. Maar het recruitment-perspectief verleggen naar het buitenland? Dat is voor veel organisaties nog wel een stapje te ver, blijkt uit onderzoek van payroll-platform Deel onder meer dan 500 Nederlandse HR-professionals. Zo zegt 51% te verwachten onvoldoende geschikt personeel te kunnen vinden binnen de Nederlandse landsgrenzen, maar geeft tegelijkertijd 60% aan onvoldoende zicht te hebben op de wet- en regelgeving rondom het werven van buitenlandse medewerkers.

Ruim een derde laat zich weerhouden door de complexiteit van het werven over de grens.

Naast dit kennisgebrek zijn er meer obstakels die werkgevers tegenhouden om over de grens te zoeken naar geschikte kandidaten. Zo laat een derde (36%) zich weerhouden door de complexiteit van het wervingsproces, geeft 30% aan niet te kunnen voldoen aan de salariseisen van buitenlands personeel en vreest de helft (50%) dat de strijd om internationaal talent leidt tot loonongelijkheid op de werkvloer. Daarnaast zijn er ook culturele factoren die ze als belemmerend vrezen, zoals taalverschillen (50%), culturele verschillen (28%), verschillende wet- en regelgeving (24%) en strenge immigratieregels en werkvergunningen (22%).

Werven over de grens ’te complex’

Toch zien aan de andere kant ook steeds meer organisaties de noodzaak én de kansen van een internationale arbeidsmarkt, aldus het onderzoek. Zo wil meer dan de helft van de HR-professionals (56%) de focus verleggen van lokale beschikbaarheid naar het vinden van de best gekwalificeerde kandidaat, ongeacht diens locatie. Een derde (33%) noemt het vermogen om wereldwijd talent aan te trekken zelfs ‘bepalend’ voor de toekomstige groei van de organisatie. ‘De zorgen rond ingewikkelde wet- en regelgeving hoeven hierbij geen belemmering te zijn’, stelt Semara van Rooijen, Senior Account Executive Mid Market Benelux bij Deel.

‘De zorgen rond ingewikkelde wet- en regelgeving hoeven geen belemmering te zijn.’

De internationalisering van de Nederlandse arbeidsmarkt staat de laatste tijd volop in de belangstelling. Door bijvoorbeeld het beleid van Trump in de VS is Nederland al bezig met de oprichting van een fonds om meer buitenlandse topwetenschappers aan te trekken. Zelfs busmaatschappijen beperken zich niet meer alleen tot Nederlands-sprekende chauffeurs. Daarnaast groeien EOR-platforms als het van oorsprong Nederlandse Remote en het Amerikaanse Deel en Rippling hard in de markt die werven over de grens makkelijk wil maken, waarbij de laatste 2 momenteel overigens in een spannend corporate spionage-schandaal zijn verwikkeld.

Meer weten?

Op 27 november 2025 vindt voor de tweede keer het congres Internationalisering van de Nederlandse arbeidsmarkt plaats, waar alle perspectieven op dit vraagstuk samenkomen op één podium. 

Internationalisering

Lees ook

Over het cruciale belang van ‘kandi-data’: ‘Als je de kandidaat echt begrijpt, heb je geen fancy tools nodig’

De keer dat hij OnlyFans gebruikte als case study tijdens een presentatie kan hij zich nog goed herinneren. ‘Ik zei: OnlyFans is de snelst groeiende nieuwe sociale gemeenschap ter wereld, met ongeveer 350 miljoen unieke gebruikers.’ De helft van de zaal werd ongemakkelijk, weet hij nog. En dan vooral degenen die wisten wat OnlyFans was. ‘Maar toen zie ik: als je naar OnlyFans kijkt en de populariteit ervan, zegt dat heel veel over hoe je recruitment kunt inrichten en je werving kunt verbeteren. Het vertelt je veel over hoe mensen bewegen op de markt.’

‘OnlyFans vertelt je veel over hoe mensen bewegen op de markt, ook qua recruitment.’

Zijn punt daarbij was niet dat bedrijven daadwerkelijk OnlyFans moesten gebruiken voor hun recruitment (hoe zou je dat überhaupt moeten doen?), maar wel dat ze moesten durven kijken naar nieuwe, snelgroeiende platforms waar hun doelgroep actief is. ‘Data moet je niet overanalyseren, het moet vooral gaan over het verbazen van mensen om anders te denken en te durven een kans te nemen’, zegt hij.

Praktische oplossingen

Zulke inzichten kunnen in de beste gevallen leiden tot praktische oplossingen, legt hij uit. Neem softwareontwikkelaars in een competitieve markt. Waar het gemiddelde salaris 6.000 euro per maand is, kunnen bedrijven die maar 4.000 tot 5.000 euro kunnen betalen zich machteloos voelen. Maar met de juiste data-analyse kun je precies zien welke bedrijven wél succesvol weten te rekruteren in dat lagere segment. ‘Je doelgroep kan worden bepaald door het salaris dat je biedt, zelfs als het ónder de markt is.’

‘Je doelgroep kan worden bepaald door het salaris dat je biedt, zelfs als het ónder de markt is.’

In een wereld waar recruiters dagelijks verdrinken in spreadsheets en systemen, heeft Geert-Jan Waasdorp een verfrissend andere benadering. Als zelfverklaard ‘creatief mastermind‘ van Intelligence Group verkoopt hij nationaal en internationaal niet zomaar data over de arbeidsmarkt – hij verkoopt inzicht. En dat inzicht kan het verschil maken tussen een mislukte wervingscampagne en het vinden van die ene perfecte kandidaat, zegt hij. 

De kandidaat is koning 

‘De echte puppet master op de arbeidsmarkt is niet een ATS, niet data, niet tech, niet een TA-leider – het is de kandidaat’, stelt hij met overtuiging. Dit is misschien wel zijn belangrijkste boodschap: we praten in het recruitmentvak vaak uren over technologie, over systemen, over alle tools, behalve over datgene dat er echt toe doet. ‘We vergeten te praten over wie de belangrijkste is in de markt, en dat is de kandidaat.’

‘We vergeten vaak te praten over het belangrijkste in de markt: de kandidaat.’

Deze filosofie komt voort uit een fundamenteel begrip van marktdynamiek. Terwijl organisaties investeren in steeds complexere technologieën, migreerden kandidaten van Facebook naar Instagram, naar WhatsApp en nu Signal, Snapchat naar TikTok. Zonder dat organisaties daarheen volgden. ‘Zelfs als we weten waar de kandidaat is en wat ze belangrijk vinden, wachten we als recruitmentindustrie heel lang voordat we daarna gaan handelen.’

Data als verhaal

Waasdorps benadering van data is even pragmatisch als verrassend. Waar veel professionals zich verliezen in percentages en tabellen, focust hij op de verhalen die data vertellen. Een anekdote illustreert dit perfect: toen hij eens voor een volle zaal enthousiast vertelde dat 82% van een doelgroep van parttime werk houdt, vroeg iemand of hij even enthousiast zou zijn bij 78% of 85%. ‘Er is geen verschil meer in je begrip tussen 78 en 85 en 82’, realiseerde hij zich toen. ‘Het enige verslag dat mijn klanten nodig hebben is dat parttime werk behoorlijk belangrijk is voor het recruiten.’

‘Ik wil altijd data die niet al overal bekend zijn, maar juist die uniek, nieuw of opkomend zijn.’

Voor Waasdorp hebben goede ‘kandi-data’ 2 cruciale functies. Ten eerste moeten ze vertrouwen opbouwen door bekend geachte feiten en overtuigingen te bevestigen. Maar veel belangrijker: data moeten ook verrassen en nieuwe perspectieven bieden. ‘Ik gebruik data om je te verrassen, dus ik wil altijd data die niet al overal bekend zijn, maar die juist uniek, nieuw of opkomend zijn.’ Zoals het enorm snel stijgende gebruik van OnlyFans dus.

3 datapunten die echt ertoe doen 

Volgens hem zijn er 3 cruciale datapunten waar elke Talent Acquisition-leider serieus naar zou moeten kijken. Ten eerste: de vraag/aanbodratio. ‘In Nederland is dat nu ongeveer 1 tot 5, wat betekent dat een gemiddelde kandidaat vijf open posities voor zijn expertise kan bekijken.’ Voor specialistische functies zoals elektrotechnisch ingenieurs kan dit oplopen tot mar liefst 1 tot 70, oftewel: een bijna onmogelijke wervingssituatie die creatieve oplossingen vereist. 

‘Je moet weten hoe groot je vijver is voordat je gaat vissen.’

Ten tweede: de grootte van de talentpool. ‘Je moet weten hoe groot je vijver is voordat je gaat vissen.’ Maar misschien wel het meest interessant is het derde datapunt: wat kandidaten verwachten tijdens het sollicitatieproces. ‘Ze willen een gelijkwaardig gesprek. Ze vragen: waarom heb jij alle informatie over mij, maar ik krijg niet eens een 2 minuten introductie van jou als hiring manager?’ 

In Breda wordt de Total Talent Summit 2025 gehouden. Recruitment en HR managers bespreken de marktontwikkelingen in Total talent.

Van 3 B’s naar 4 B’s 

Waasdorp spreekt tegenwoordig veel over de evolutie van 3 naar 4 B’s: naast buy, build en borrow tegenwoordig ook: bot. ‘Als je een vacature hebt, moet je je nu afvragen: kan A.I., een agent, een robot of een co-worker dit ook? En dan pas: moeten we buy (zelf werven), build (opleiden) of borrow (inhuren)?’ Die B van bot betekent volgens hem een fundamentele verschuiving. Hij voorspelt dat tussen de 75% en 90% van traditionele recruitmentprocessen geautomatiseerd wordt. ‘Het matchen, de (pre)selectie, screening, de scheduling – naast datgene dat we nu al doen zoals vacatureteksten schrijven en (video)content maken en posten.’

‘Tussen de 75% en 90% van traditionele recruitmentprocessen zal geautomatiseerd worden.’

Een fascinerende toekomst, zegt hij. ‘Stel: je hebt een holistische database waar je alle informatie kunt droppen, niet geclassificeerd of in datacellen. En je kunt toegang krijgen tot die data door gewoon te praten met je Recruiter AgentIets als: ‘Ik zoek 25 ingenieurs in de regio Barcelona die bereid zijn 3 dagen per week te werken voor dit salaris. Wie ken ik al in de database en kun je ze benaderen?’ Zo’n AI-agent kan dan het matchen, benaderen, prescreenen en de eerste gesprekken afhandelen. Dit is ontegenzeggelijk de nabije toekomst voor bedrijven en bureaus die niet ingekapseld zijn door legacy-systemen en langdurige contracten.’ 

De val van koningen LinkedIn en Indeed 

LinkedIn en Indeed mogen dan nu koning op de arbeidsmarkt zijn, volgens Waasdorp is – op langere termijn – hun ondergang onvermijdelijk. ‘Ze verdienen veel geld door de recruiter niet-productief te houden’, stelt hij. ‘Ze houden de markt opzettelijk langzaam omdat hun businessmodel daarvan afhangt. Dat probleem is niet alleen technisch, maar emotioneel. Als je met een TA-leider spreekt, zeggen ze dat ze niet zonder LinkedIn of Indeed kunnen. Maar vraag je of ze ze leuk vinden? Nee.’ Dit zal uiteindelijk hun ondergang betekenen, voorspelt Waasdorp, omdat new kids alle ruimte gaan krijgen en wél omarmd gaan worden. 

‘Er bestaat geen probleem dat niet opgelost kan worden op de arbeidsmarkt.’

Misschien wel zijn krachtigste stelling is dat er geen recruitmentprobleem bestaat dat niet oplosbaar is. ‘Er bestaat geen probleem dat niet opgelost kan worden op de arbeidsmarkt, puur gebaseerd op het feit dat die mensen er niet zijn. De mensen zijn er altijd. Het is altijd organisatorisch of budgetgerelateerd.’ Een voorbeeld: 500 cybersecurity-specialisten in Nederland werven? Dat lijkt misschien onmogelijk. ‘Maar verbreed je zoektocht naar Engelstaligen of zet ze 4 weken op Nederlandse les – plots wordt het haalbaar. Het probleem is niet de arbeidsmarkt, het probleem zijn dan de taalpreferenties die werden gesteld.’

Data en intuïtie: de balans vinden 

Ondanks zijn focus op data benadrukt Waasdorp dat cijfers geen problemen oplossen – ze helpen slechts bij het vinden van oplossingen. ‘Als je geen probleem hebt, heb je geen data nodig. Ik zal je geen data verkopen als je geen problemen hebt. Zelfs als je nu 5 keer meer salaris betaalt dan de norm – als dat voor jou geen probleem is, blijf dan gewoon doen wat je doet.’ Data moeten altijd ten dienste staan van het verhaal, niet andersom, zegt hij. ‘Data kunnen je helpen door nieuwe inzichten en invalshoeken te geven om dingen beter te doen dan je deed. Maar als je gevoel helpt om je problemen op te lossen, dan heb je geen data nodig.’

In Breda wordt de Total Talent Summit 2025 gehouden. Recruitment en HR managers bespreken de marktontwikkelingen in Total talent.

De menselijke connectie blijft het belangrijkste ingrediënt voor succesvol talent management.’

Toen hij ooit na 15 jaar ondernemen zijn 15 hoogtepunten uit die tijd opschreef, ging niet 1 ervan over omzet of producten. ‘Al die 15 dingen waren over het plezier dat je had met je collega’s, de momenten dat je doodging van het lachen.’ Dit perspectief brengt de cirkel rond naar zijn kernboodschap: luister naar de kandidaat, begrijp z’n gedrag, en gebruik daarbij data om betekenisvolle verbindingen te maken. Die connectie blijft het belangrijkste ingrediënt voor succesvol talent management, aldus Waasdorp. ‘Als je jouw kandidaat echt begrijpt en daarop inspeelt, heb je alle andere fancy tools niet nodig.’

Over de auteur

Dit interview is afgenomen en geschreven door creatief ondernemer Ron Simpson, fotografie: Bas de Meijer, tijdens de Total Talent Summit 2025 en het Skills Jaarcongres

Meer weten?

Geert-Jan Waasdorp is een van de sprekers tijdens de Global Talent Strategy & Intelligence Conference van 22 tot 24 september in Amsterdam. Meer informatie kun je hier vinden:

Global Talent Strategy & Intelligence Conference

Dieter Veldsman: ‘Gebruik A.I. niet als excuus om afstand te nemen, maar juist om dichterbij te komen’

Elke organisatie heeft er wel één: een strategisch plan. Vaak keurig uitgeschreven in visiedocumenten en vele uitgebreide PowerPoint-presentaties. Maar ‘strategie is zelden het probleem’, zoals Dieter Veldsman het uitdrukt. ‘Het echte werk zit in de uitvoering.’ En HR-professionals spelen daarbij een veel grotere rol dan ze vaak zelf beseffen, aldus de internationaal vermaarde Chief HR Scientist bij de Academy to Innovate HR. Of misschien wel: durven pakken. ‘Het is niet genoeg om te weten wat er moet gebeuren. Je moet het ook kunnen dóen’, zegt hij.

Het is niet genoeg om te weten wat er moet gebeuren. Je moet het ook kunnen dóen.’

De wereld van HR staat op een kruispunt, stelt de Zuid-Afrikaanse winnaar van de titel ‘Chief HR Officer of the Year‘ in 2021, en een van de hoofdsprekers op de binnenkort in Amsterdam te houden Global Talent Strategy & Intelligence Conference. De arbeidsmarkt verandert razendsnel onder invloed van technologie, globalisering en veranderende verwachtingen van werknemers. Toch worden strategische plannen nog te vaak vertaald naar generieke trajecten, zonder oog voor de dagelijkse realiteit op de werkvloer. En juist dáár kan HR volgens hem het verschil maken. Niet als uitvoerder van beleid, maar als strategisch kompas.

De juiste vragen stellen

Volgens Veldsman begint die strategische rol altijd met het stellen van de juiste vragen. Dus: wat is er nú nodig om mensen mee te nemen in verandering? Welke vaardigheden zijn cruciaal om over 3 jaar nog relevant te zijn? En hoe geef je vorm aan werk dat past bij mens én organisatie? Om zulke vragen te beantwoorden, moet HR volgens hem zelf ook in beweging komen. Dat vraagt nieuwe skills: van datagedreven werken tot leerervaringen bouwen die mensen echt raken. ‘En het vraagt lef. Want de strategie tot leven brengen betekent breken met oude systemen, afscheid nemen van overbodige processen en durven kiezen voor wat werkt.’

‘De toekomst van werk ligt niet in een document. Die begint bij mensen. En HR is aan zet.’

Veldsman pleit daarbij voor ‘een dubbele beweging’: HR moet zich volgens hem ontwikkelen zowel van binnenuit (skills, mandaat, lef) als van buitenaf (inzicht in trends, technologie, talentverwachtingen). Alleen dan ontstaat er een afdeling die niet alleen kan ‘meepraten’ over strategie, maar deze ook voelbaar maakt in elke fase van de employee journey. ‘HR heeft daarin een sleutelrol. Maar dan moeten we wél ophouden te denken dat strategie iets is dat ophoudt bij de directiekamer. De toekomst van werk ligt niet in een document. Die begint bij mensen. En HR is aan zet’, zegt hij.

Maatwerk verwacht

Niet alleen HR overigens, ook de recruitment-afdeling heeft hierin volgens Veldsman een cruciale rol. Waar recruitment ooit vooral draaide om cv’s en sollicitatiegesprekken, verschuift de focus nu naar gepersonaliseerde talent journeys, ziet de hoogleraar aan de universiteit van Johannesburg. Net zoals marketing al jaren werkt met funnels, segmentatie en gepersonaliseerde campagnes, zien we dat nu ook steeds meer in werving en employer branding. En dat is volgens hem niet zomaar een trend. ‘Kandidaten verwachten een ervaring die voelt als maatwerk. Met de juiste A.I.-technologie kunnen we dat nu ook op schaal aanbieden.’

‘Juist door standaardtaken te automatiseren, creëer je ruimte voor echte gesprekken.’

A.I. maakt het mogelijk snel, gericht en datagedreven te werken, ziet hij. Dat betekent echter nog niet dat A.I. de menselijke kant vervangt. Integendeel. ‘Juist door standaardtaken te automatiseren, creëer je ruimte voor echte gesprekken. Voor contact. Voor waardevolle interactie.’ Die slimme inzet van A.I. vraagt wel andere skills in HR-teams. Denk: datavaardigheid, A.I.-geletterdheid, en strategisch tools kunnen kiezen die écht bijdragen. De kracht zit volgens hem in de combinatie: technologie als versneller, HR als regisseur. Oftewel: ‘Gebruik A.I. niet als excuus om afstand te nemen van mensen, maar juist als middel om dichterbij te komen.’

Meer weten?

Dieter Veldsman geeft op de Global Talent Strategy & Intelligence Conference eind september in Amsterdam een bijdrage over hoe A.I. wél te gebruiken bij talentbeslissingen. Meer informatie kun je hier vinden:

Global Talent Strategy & Intelligence Conference

Wat als je de kandidaat een assessment kunt laten doen – zonder dat hij of zij het merkt?

Onder sollicitanten zijn ze nog altijd ‘gevreesd en gehaat‘. ‘Help, ik moet een assessment maken‘, verzucht dan ook menig kandidaat. En nu mag met bijvoorbeeld gamification tegenwoordig de ervaring stukken beter zijn dan jaren geleden, het is vaak toch nog een drempel in een sollicitatieprocedure. Of althans: zo wordt het vaak nog gevoeld. Bovendien liggen bij veel soorten assessments ook nog allerlei vormen van bias op de loer. Zou het daarom niet beter zijn kandidaten te testen in hun natuurlijke habitat, met hun eigen gedrag? Zodat ze werkelijk zichzelf en hun vaardigheden kunnen laten zien?

‘Elke muisklik, elke toetsaanslag wordt vastgelegd. Zou A.I. daar niet voorspellende waarde uit kunnen aflezen?’

Van Schmidt & Hunter weten we dat work samples goede voorspellende waarde hebben. Wat als we daarvoor geen nieuwe voorbeelden hoeven te laten zien, maar gewoon bestaande, uit werk dat je nu al doet? Het werk van veel mensen wordt nu bijna continu vastgelegd, met elke inlog, en elke muisklik, elke toetsaanslag. Zou A.I. daaruit geen voorspellende waarde kunnen aflezen? ‘Beoordeeld worden terwijl je bezig bent – op basis van hoe je leert, werkt, beslissingen neemt of interactie hebt’, noemt Jouko van Aggelen dit. Oftewel: ‘onzichtbare psychometrie‘. Assessen zonder dat de kandidaten het in de gaten heeft.

Micro-coachingstool

‘Heb je een case in je onboardingproces doorlopen? Heeft je micro-coachingtool vastgelegd hoe je met feedback omgaat? Weerspiegelde je gedrag in Slack je situationele oordeel?’, zo haalt het Global Head bij Aon Assessment enkele voorbeelden aan van hoe dit in de praktijk kan uitpakken. Het zijn vormen van assessment waarvoor je als kandidaat geen (manipuleerbare) vragenlijst meer hoeft in te vullen, maar die werkelijk gedrag vastleggen, en daaruit voorspellende waarde halen. Misschien niet volledig gevalideerd, maar het lijkt in elk geval waardevoller dan voorspellingen doen op basis van social media-gedrag.

‘Met credentialing-ecosystemen kun je als kandidaat jouw gevalideerde eigenschappen delen.’

Van Aggelen heeft het over assessments ‘ingebouwd in de systemen die we al gebruiken. Deze systemen verzamelen passief gegevens, die intelligente platforms vervolgens vertalen naar inzichten in sterke punten, kwetsbaarheden en compatibiliteit. Assessments gaan dan van ‘gebeurtenis’ naar infrastructuur. Van een zelfstandige tool naar een achtergrondlaag. Jij (de kandidaat of medewerker) behoudt de controle. Met credentialing-ecosystemen kun je als individu vervolgens ervoor zorgen dat je jouw gevalideerde eigenschappen kunt laten zien, en kunt bezitten en delen met werkgevers en andere systemen.’

Overtuigingskracht

Een soort SkillsCV-plus dus. Waarbij wat je vandaag bij de ene werkgever doet, dus meteen aantoonbaar als overtuigingskracht kan dienen voor de volgende. Die potentiële werkgever hoeft in een sollicitatiegesprek vervolgens niet meer te gissen naar een bepaalde vaardigheid, maar kan gewoon bewijs ervoor vragen. Logisch denkvermogen? Emotionele intelligentie? Doelgerichtheid? Met people analytics is het tegenwoordig niet alleen steeds beter bij te houden, maar ook op te slaan, en voor individuele medewerkers als bewijsmateriaal te gebruiken op de arbeidsmarkt. Min of meer zoals dat ook met micro-credentials gaat.

Wat als wat je vandaag doet bij de ene werkgever, meteen als overtuigingskracht kan dienen bij de volgende?

Maar het idee van Van Aggelen kan toch niet overal op enthousiasme rekenen. Enerzijds zegt bijvoorbeeld Quentin Bouche van coachingsplatform Coachello deze verandering al waar te nemen. ‘Onze A.I.-coach legt al vast hoe mensen omgaan met echte situaties, zoals feedback geven of conflicten oplossen. En die micromomenten vertellen ons meer dan welke test dan ook. Wat spannend is, is niet alleen de onzichtbare assessmentlaag, maar ook de mogelijkheid om deze direct te debriefen, waardoor inzichten worden omgezet in coachinggesprekken, acties en het stellen van doelen. Dáár vindt de echte groei plaats.’

Niet tijdens de lunch

Maar er klinkt anderzijds ook scepsis door. Zo haalt de bekende assessmentexpert Wim Bloemers Truman Burbank aan, naamgever van de film The Truman Show. Een andere Nederlandse expert, Nicoline Hermans, maakt zich ook druk om de ethische kant. ‘Tuurlijk, misschien maakt technologie dit in de toekomst mogelijk. Maar nu wordt het als onethisch beschouwd om mensen te beoordelen die zich niet bewust zijn dat ze beoordeeld worden. Tijdens een assessmentdag leggen daarom professionele assessmentpsychologen uit dat iemands prestaties alleen beoordeeld worden tijdens de formele opdrachten, niet tijdens de lunch of pauzes.’

In dezelfde lijn, zegt ze: ‘in sommige assessmentgames die momenteel aan populariteit winnen, is het volkomen onduidelijk welke vaardigheden of competenties worden beoordeeld. Ik ben er echter zeer van overtuigd: assessments moeten zo transparant mogelijk zijn voor deelnemers. Laten we niet terugkeren naar de black box van assessments uit begin jaren 80 van de vorige eeuw.’

‘Laten we niet terugkeren naar de black box van assessments uit begin jaren 80 van de vorige eeuw.’

De in Amsterdam gevestigde deskundige Andreas Dockel sluit zich daar min of meer bij aan. Hij wijst op het cruciale belang van transparantie, toestemming en strategische context als we kandidaten op deze manier gaan beoordelen.

Wat wil de kandidaat?

Wat natuurlijk wel ook de vraag opwerpt: mogen we kandidaten echt alleen assessen als ze wéten dat ze geassesst worden? Of krijg je dan juist níet het werkelijke gedrag te zien? En dan nog, met de onmiskenbare opkomst van A.I. en (aanverwante) Performance Management-tools zal het bovendien waarschijnlijk niet te vermijden zijn dat het vastleggen van gedrag ook een grotere rol zal gaan spelen in werving en selectie in de (nabije) toekomst. Al zal het alleen maar komen doordat veel kandidaten waarschijnlijk steeds minder zin zullen hebben om in testjes te moeten bewijzen wat ze op het dagelijkse werk allang al bewezen hebben.

Hebben kandidaten nog wel zin om in testjes te moeten bewijzen wat ze in hun werk allang bewezen hebben?

Nu A.I. aan de ene kant ervoor zorgt dat werkgevers worden overstelpt met voor selectie eigenlijk nutteloze cv’s en motivatiebrieven, en dit aan de andere kant ook werkgevers steeds meer voor juridische uitdagingen stelt, is het waarschijnlijk juist tijd om een andere oplossing te zoeken, waarbij assessments meer verbonden worden met de dagelijkse gang van zaken en dagelijkse prestatiesystemen. Het zal niet makkelijk zijn, meer wetenschap, goede voorbeelden en transparantie zijn zeker nodig, net als nadenken over van wie de data is en hoe je dat zo houdt. Maar als de voortekenen niet bedriegen, staan we momenteel pas aan de vooravond van deze ontwikkeling.

Meer weten?

Van 22 tot 24 september vindt in Amsterdam weer de Global Talent Strategy & Intelligence Conference plaats waarin alle ontwikkelingen en trends op het gebied van Talent Intelligence worden besproken. Meer informatie vind je hier:

Global Talent Strategy & Intelligence Conference

Lees ook

Jess von Bank: ‘Talenttekort? Misschien kijk je verkeerd’

Wat weet je nu eigenlijk van je eigen medewerkers? Volgens Jess von Bank, strategic leader bij Mercer en spreker op de aanstaande Global Talent Strategy & Intelligence Conference, eind september in Amsterdam, valt het nog vaak vies tegen. ‘Amazon en Instagram weten vaak meer over jouw workforce dan jijzelf’, stelt ze prikkelend. En dus verbaast ze zich er ook over dat zoveel organisaties zich beklagen over een tekort aan talent. ‘Veel organisaties hebben nauwelijks zicht op de skills en ambities van hun eigen medewerkers. Zolang je dat inzicht niet hebt, kun je onmogelijk vaststellen waar de echte gaten zitten’, aldus Von Bank.

‘Gebruik technologie om inzicht te krijgen in skills, potentieel en ontwikkelbehoeften. Dan pas weet je wat je mist.’

In plaats van telkens te grijpen naar externe werving, ligt de oplossing volgens haar juist vaak allang binnen de eigen organisatie. ‘De meeste mensen verlaten hun werkgever omdat ze zich niet gezien of ontwikkeld voelen’, zegt ze. ‘Tegelijkertijd zeggen organisaties dat ze niemand kunnen vinden. Die paradox is veelzeggend.’ Daarom is ze ook blij met de snelle opkomst van A.I. en data in het HR-vak. ‘Die kunnen helpen om gerichte keuzes te maken. Niet om sneller te werven, maar om beter te begrijpen wat je al in huis hebt. Gebruik technologie om inzicht te krijgen in skills, potentieel en ontwikkelbehoeften. Dan pas weet je wat je mist.’

Plannen loslaten

Een structureel tekort aan talent? Von Bank wil er niets van weten. ‘Misschien kijk je verkeerd’, zegt ze. ‘Je kunt pas spreken over een talenttekort als je echt weet wie je hebt, wat ze kunnen en wat ze willen.’En daarbij moet je dan natuurlijk ook goed weten wat je zélf als organisatie wil. Iets wat volgens haar juist steeds moeilijker wordt. In een wereld waarin technologie, economie en maatschappij constant veranderen, verliezen vaste plannen immers steeds sneller hun houdbaarheidsdatum. En dus wordt wendbaarheid steeds belangrijker. ‘Je kunt nog steeds een plan hebben, maar je moet ook bereid zijn het los te laten.’

‘Mensen kunnen best omgaan met verandering, als het maar ergens toe leidt.’

A.I. en moderne technologie zorgen steeds vaker voor dashboards met allerlei realtime inzichten, van skills tot performance, werkdruk en ontwikkelbehoeften. Maar wat heb je aan die inzichten als je organisatie niet is ingericht om snel te reageren, vraagt Von Bank zich af. ‘Je ziet dat veel bedrijven zeggen dat ze worstelen met change fatigue. Maar dat is niet het echte probleem. Mensen kunnen best omgaan met verandering, als het ergens toe leidt. Wat vermoeit, is het gebrek aan richting en herhaaldelijk falen. Het vertrouwen zakt weg als mensen niet snappen waarom iets verandert of als fouten niet worden hersteld.’

Meer weten?

Jess von Bank geeft op de Global Talent Strategy & Intelligence Conference op 23 en 24 september in Amsterdam een keynote over hoe een organisatie te leiden die klaar is voor continue verandering en hoe je realtime data kunt omzetten in échte actie. Meer informatie hier:

Global Talent Strategy & Intelligence Conference

Afwijzen doet echt pijn. Wat is het medicijn?

Zweet in de handpalmen. Een kloppend hart in de keel. En dan… ping. Na dagen, soms zelfs weken in spanning gezeten te hebben, ontvangt de kandidaat jouw reactie op diens sollicitatie. Voor de ontvanger is dit vaak het spannendste moment in de hele candidate journey. Want: ‘ben ik goed genoeg’? Vol goede moed, of zoals Aaltje Vincent zou zeggen: ‘met hoop op een beter leven’, reageert iemand op jouw vacature. Maar je ontvangt meerdere reacties en maakt een eerste selectie. Het is onvermijdelijk dat je een aantal sollicitanten moet teleurstellen, en zult moeten afwijzen.

De impact van jouw afwijzing

Nu zit niemand te wachten op een afwijzing. Oké, misschien een enkele die solliciteren als een verplicht nummertje ervaart, in opdracht van het UWV. Maar in de meeste gevallen doet een afwijzing gewoon pijn. Soms zelfs letterlijk. In het brein worden op dat moment dezelfde gebieden geactiveerd als bij fysieke pijn. Het raakt hun gevoel van eigenwaarde, toekomstperspectief en bestaanszekerheid. ‘Afwijzing kan traumatiserend zijn’, stelt arbeidspsycholoog Huub van Zwieten. ‘Omdat werk voor veel mensen direct gekoppeld is aan hun identiteit.’

Sommigen beschrijven een afwijzing als een ‘gevoel van afwijzing als mens’.

Sommigen beschrijven het als ‘een klap in je gezicht’, een ‘gevoel van afwijzing als mens’, of zelfs: ‘Ik voelde me waardeloos.’ En wat krijgen mensen op zo’n moment vaak? Een kille, onpersoonlijke mail. Of erger: het geluid van tsjirpende krekels. 1 op de 4 de sollicitanten is wel eens geghost. Dus na een sollicitatie geen enkele vorm van reactie. Alleen maar stilte. ‘Het voelt alsof ik niet besta. Alsof ik niet eens de moeite waard ben om op te reageren’, zei een kandidaat eerder tegen Werf&. En néé, dat vergeten mensen niet. Ze onthouden het. Ze vertellen het door. Met alle gevolgen van dien voor jouw werkgeversmerk.

afwijzen

Sowieso afwijzen dus. Maar hoe dan?

Natuurlijk ben jij geen ghostende recruitment professional. Jij neemt het recruitmentvak serieus. Maar dan ben ik wel benieuwd: heb je wel eens goed naar je afwijzingsbericht gekeken? Of gebruik je gewoon nog steeds die standaardmail die gratis is meegeleverd met het ATS? Maak je iemand kleiner? Of geef je iemand erkenning? Sluit je een deur, of laat je hem op een kier staan? Afwijzen is (vaak) noodzaak. Maar hoe je dit doet, is een keuze. En nee, dat vraagt niet om een lang bericht. Wel om aandacht.

Afwijzen is noodzaak. Maar hoe je dit doet, is een keuze.

Daarom: 7 manieren om afwijzen menselijk te houden.

#1. Schrijf zoals je spreekt

Spreektaal voelt menselijker aan en helpt het brein de boodschap beter verwerken, zelfs als die teleurstellend is. Dus niet: ‘Na zorgvuldige overweging…’
Wel: ‘Ik heb je sollicitatie met aandacht gelezen. Helaas past deze rol nu niet helemaal.’

#2. Wees persoonlijk

‘Beste kandidaat’ is afstandelijk. Net als afronden met ‘team recruitment’. Een naam geeft erkenning en geeft een gevoel van aandacht. Net als dat je schrijft vanuit de ik-vorm, niet de we-vorm. Is dat praktisch ingewikkeld? Maak van ‘we’ ‘mijn collega’s en ik’.

#3. Benut de kracht van het magische woord ‘maar’

Je brengt slecht nieuws, dat is een feit. Maar jíj bepaalt hoe je dat nieuws brengt. Vanuit de wetenschap dat het brein denkt ‘alles vóór het woord maar is niet waar’ en ‘alles ná het woord maar weegt extra zwaar’: zeg dus niet: ‘Ik waardeer je inzet maar helaas ontbreekt deze specifieke ervaring’. Zeg in plaats daarvan liever: ‘Deze specifieke ervaring ontbreekt helaas, maar ik waardeer je inzet’.

#4. Geef een beetje context

Deel geen volledig juryrapport. Wel een korte hint: ‘Voor deze rol zoeken we iemand met meer ervaring in X. Daarom kiezen we voor een ander profiel.’

#5. Bied perspectief

Als ambassadeur van The TalentPool Community vind ik dat je dit niet kunt missen. Wat als je kunt doorverwijzen, in plaats van afwijzen? Zelfs een simpele uitnodiging kan het verschil maken. Kies je niet voor deze community? Gemiste kans, maar ook een link naar jouw job alert biedt de afgewezen kandidaat natuurlijk al perspectief.

#6. Vermeld altijd contactgegevens

Noem je naam, functie en een contactmogelijkheid. Dat is praktisch en je geeft een signaal af: je mag reageren, je bent welkom. Al is het maar om de deur op een kier te houden.

#7. Het laatste woord blijft hangen

Afwijzen doet pijn. Dat kun je niet altijd voorkomen. Maar je kunt wél zorgen dat de boodschap zacht landt. Dat iemand zich niet afgedankt voelt, maar serieus genomen. Het is een sleutelmoment in hoe iemand jouw organisatie ervaart. Een koude of onpersoonlijke afwijzing raakt iemand op z’n meest kwetsbare punt. Zorg dus dat niet het systeem spreekt, maar jij. Omdat die kloppende hartslag in de keel en zweethandjes van je kandidaat meer verdienen dan zomaar een automatische regel tekst.

Als recruiter kun je er niet omheen dat je mensen moet afwijzen. Hoe doe je dat op een respectvolle manier, die kandidaten ook nog een beetje heel laat? Nicol Tadema heeft in elk geval 7 tips. 'Afwijzen vraagt niet om een lang bericht. Wel om aandacht.' 

Meer weten?

Auteur van dit verhaal is Nicol Tadema. Zij is docent bij de Masterclass Neuromarketing in de candidate journey bij de Academie voor Arbeidsmarktcommunicatie, waarvan op 27 oktober 2025 een nieuwe editie plaatsvindt. De foto’s bij dit verhaal zijn van de eerste editie.

Neuromarketing

Zomeractie

Wil jij je kennis op het gebied van recruitment verder ontwikkelen? Schrijf je dan tussen 1 juli en 31 augustus in voor een opleiding en kies 1 van de volgende 3 cadeaus: 50% korting op een tweede opleiding (je kunt zelf 2 opleidingen volgen of samen met een van jouw collega’s de uitdaging aangaan), 50% korting op een evenement van Werf&, of een dinercheque van 75 euro. 

Zomeractie

Lees ook

Anthony Holly: ‘Impact van Talent Intelligence begint met Data Storytelling, niet met dashboards’

‘Je kunt iemand een getal geven, maar dat betekent niets tenzij ze het verhaal erachter begrijpen. Data hebben altijd context nodig. Zonder context is het gewoon weer een dia.’ Anthony Holly, namens Magnit een van de sprekers tijdens de komende Global Talent Strategy & Intelligence Conference, eind september in Amsterdam, is er duidelijk over. In de arbeidsmarkt worden data steeds belangrijker om goede beslissingen te nemen. Maar die data hebben wel ‘een verhaal’ nodig voordat je er in de praktijk ook echt zinvolle dingen mee kunt doen. ‘Data Storytelling dus, in Holly’s woorden.

Als senior director strategisch advies is Holly verantwoordelijk voor een team dat wereldwijd meer dan 600 internationale klanten helpt om arbeidsmarktgegevens te interpreteren op een manier die daadwerkelijk bijdraagt ​​aan betere beslissingen. Zijn team fungeert vaak als klankbord voor bedrijven die worstelen met de balans tussen snelheid, kwaliteit en kosten, merkt hij. ‘De gangbare opvatting daarbij is: je kunt er maar twee kiezen, eentje delft altijd het onderspit. We proberen dat idee te betwisten, maar je hebt wel structuur, inzicht en schaal nodig om dat te laten werken.’

Inzicht in realtime

Datagedreven werken is namelijk echt iets anders dan inzichtgedreven werken, benadrukt Holly. Hij pleit er dan ook voor om verder te kijken dan rapporten en dashboards. ‘De werkelijke waarde van data ligt in hoe het wordt vertaald, uitgelegd en hoe ernaar wordt gehandeld. Data zonder context betekent niets. Of het nu gaat om salarissen voor software engineers of leveringstrends voor logistiek personeel, de afwezigheid van data is zelden de uitdaging. De uitdaging is stakeholders te helpen er in realtime inzicht in te krijgen. De waarde zit in de kennis over wat je met data moet doen. Dáár begint strategie.’

‘De waarde zit in de kennis over wat je met data moet doen. Dáár begint strategie.’

Tijdens de pandemie bouwden Holly en zijn team binnen enkele dagen crisisdashboards, die personeelsgegevens koppelden aan gegevens over de volksgezondheid om klanten te helpen risicozones te identificeren en snel te handelen. Recenter pasten ze diezelfde aanpak toe om evacuaties na bosbranden in Californië te volgen en klanten te adviseren welke werknemers getroffen waren. ‘Het gaat niet om mooie grafieken’, stelt hij. ‘Het gaat om het beschermen van mensen en continuïteit. Business intelligence gaat ook niet om realtime cijfers. Het gaat om realtime relevantie.’

Wie moet je aannemen?

Holly ziet de rol van dit soort zogeheten Talent Intelligence de komende jaren alleen maar groeien. ‘Klanten willen niet alleen weten waar hun personeel zich vandaag bevindt. Ze willen weten waar ze volgend jaar personeel moeten aannemen, wat het kost en hoe ze concurrerend kunnen blijven. Dat bereik je niet met alleen een spreadsheet.’

‘Klanten willen weten waar ze volgend jaar personeel moeten aannemen. Dat bereik je niet met alleen een spreadsheet.’

Dat kan trouwens een verschil maken van echt miljoenen euro’s, benadrukt hij. ‘Als je bijvoorbeeld iemand 100 dollar per uur betaalt in een dienstbetrekking, maar je betaalt 200 dollar voor dezelfde persoon onder een werkomschrijving, dan is dat netto zo een verlies van 60 dollar. Per uur. Vermenigvuldig dat over duizenden uren en je verlies loopt op tot miljoenen.’ Zijn oplossing? Heroverweeg het beleid in het licht van de daadwerkelijke impact. ‘Gebruik data om de kosten per medewerker in alle servicelijnen te volgen. En voer eerlijke gesprekken over flexibiliteit, uitzonderingen en bedrijfsprioriteiten.’

Meer weten?

Anthony Holly geeft op de Global Talent Strategy & Intelligence Conference eind september in Amsterdam een bijdrage over hoe data-driven insights te gebruiken bij talentbeslissingen. Meer informatie kun je hier vinden:

Global Talent Strategy & Intelligence Conference