De invoering van de wet-DBA heeft ruim 47.000 zelfstandigen opdrachten gekost, blijkt uit nieuw onderzoek.
Van de meer dan 47.000 ZZP’ers die het trof, kon minder dan de helft verder op basis van payrolling, als uitzendkracht, of op een tijdelijk arbeidscontract. Het merendeel van de getroffen zzp’ers raakte de opdracht echter helemaal kwijt.
Kamervragen
De gevolgen zijn het grootst in de sociale sector, de zorg, en de ict, aldus het onderzoek dat Intelligence Group in samenwerking met ZZP-expert Pierre Spaninks uitvoerde. De resultaten zijn zeer opvallend, omdat staatssecretaris Wiebes (Financiën) onlangs nog in antwoord op Kamervragen meldde dat hij geen concrete aanwijzingen had voor negatieve effecten van de nieuwe regels voor de inhuur van zzp’ers.
Ingrijpende gevolgen
Het lag voor de hand dat de invoering van de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties en de daarbij behorende modelovereenkomsten ‘ingrijpende gevolgen’ zou hebben, zegt Spaninks echter. ‘Maar tot nu toe moesten we het doen met de verhalen van individuele zzp’ers en hun opdrachtgevers. De politiek kon daar weinig mee, in de discussie of de wet-DBA niet overhaast was ingevoerd.’
Wat er echt gebeurt
Geert-Jan Waasdorp van Intelligence Group licht toe: ‘Afgelopen maanden hebben wij daarom een aantal vragen over de effecten van de wet DBA meegenomen in ons Arbeidsmarkt GedragOnderzoek. Dat houden wij al sinds 2003 elk kwartaal onder een representatieve groep van 5.000 werkende Nederlanders. Daardoor kunnen wij nu voor het eerst aan de hand van cijfers laten zien wat er echt gebeurt.’
‘Wij kunnen nu voor het eerst aan de hand van cijfers laten zien wat er echt gebeurt’
Schijnzelfstandigen
De wet raakt niet alle zzp’ers. Het gaat alleen om zzp’ers die zich aanbieden op de zakelijke markt, zoals ict’ers, communicatie-adviseurs en financiële specialisten. Volgens het kabinet bestaat een deel van hen uit ‘schijnzelfstandigen’. Die zouden werken op een manier die te veel lijkt op die van mensen in loondienst. Daarom zouden zij ook onder dat belastingregime moeten vallen.
11,8% is getroffen
De onderzoekers gaan ervan uit dat ongeveer 400.000 van de 1 miljoen zzp’ers zich specifiek op de zakelijke markt richten (business-to-business) en dus onder de werking van de wet vallen. Uit de resultaten van het Arbeidsmarkt GedragOnderzoek van augustus concluderen de onderzoekers dat sinds de invoering van de wet zo’n 47.200 zzp’ers van een van hun opdrachtgevers te horen hebben gekregen dat zij een opdracht niet als zelfstandige konden (blijven) uitvoeren. Dat is 11,8%.
58% is opdracht kwijt
Minder dan de helft (42%) van die 47.200 zzp’ers kon die opdracht alsnog (blijven) uitvoeren via payrolling, als uitzendkracht, of op een arbeidsovereenkomst. Dan hebben we het over 19.800 zelfstandigen. De meeste zzp’ers hebben echter helemaal van hun opdracht moeten afzien. Dan gaat het over 27.400 mensen (58%).
27.400 zzp’ers hebben helemaal van hun opdracht moeten afzien
Wet schiet zijn doel voorbij
Als zo veel zzp’ers er last van hebben, schiet de wet DBA zijn doel dan voorbij? Dat ligt er maar aan hoe je het bekijkt, meent Spaninks. ‘Het kabinet wilde door strenger te handhaven op schijnzelfstandigheid 100 miljoen euro bezuinigen op de zelfstandigenaftrek. Daarvoor moet je ruim 30.000 zzp’ers uit het systeem halen. Dat gaat op deze manier wel lukken.’
Bepaald geen precisie-instrument
Maar daarmee is het probleem niet opgelost, zegt hij. ‘Idealiter wil je dan alleen de ‘schijnzelfstandigen’ treffen waar het allemaal om begonnen was, en geen echte zzp’ers. Of ook dát lukt, valt nog maar te bezien. Deze wet is bepaald geen precisie-instrument.’
‘Deze wet is bepaald geen precisie-instrument’
Elk kwartaal herhaald
Intelligence Group, een onderzoeksbureau gespecialiseerd in data voor recruitment en employability, en zzp-expert Pierre Spaninks blijven hun onderzoek voorlopig elk kwartaal doen, om te volgen hoe de positie van zzp’ers op de arbeidsmarkt zich verder ontwikkelt.
Beeld boven via Pixabay
