De zaal in de Centrale Bibliotheek Rotterdam zit stampvol, er moeten stoelen bij voor de tientallen ondernemers, onderwijsinstellingen en gemeenteambtenaren die de lancering van het Rijnmonds Arbeidsmarkt Perspectieffonds (RAP) willen bijwonen. Wethouder Tim Versnel (Werk & Inkomen) introduceert het nieuwe fonds, dat 50% co-financiering wil bieden aan projecten die leiden tot een reductie van personeelstekorten en meer participatie in de regio Rijnmond. Focus ligt op maatschappelijk cruciale sectoren als het openbaar vervoer, de zorg, de haven en de kinderopvang.

Haven en mkb in de regio hebben genoeg werk in de aanbieding, maar (te) weinig jongeren happen toe.

Doel is dus om met RAP mensen met een afstand naar de arbeidsmarkt rap dichter bij een baan te brengen. De opzet is zo breed mogelijk, om allerlei nieuwe initiatieven een kans te geven, interventies die met name jongere doelgroepen aanspreken. Haven en mkb in de regio Rijnmond hebben genoeg werk in de aanbieding, maar (te) weinig twintigers en dertigers happen toe.

Onbekend talent, ongekend talent

Sabine Dobbe-Veldkamp staat klaar om na de fondslancering door de wethouder te focussen op die groep. De manager data-analyse van Intelligence Group heeft het daarbij over ‘spookkandidaten’. Ze bedoelt daarmee ook wel: ‘Onbekend Talent, Ongekend Talent’. ‘Wij herkennen talenten soms pas tientallen jaren later’, betoogt Dobbe-Veldkamp, ‘omdat we het in onze systemen simpelweg nog niet meten’. Ze laat een slide zien met Streetart.

‘De achtergrond van deze slide werd eerder gezien als graffiti, maar vandaag ben je dan een street artist die miljoenen verdient. Zeg het maar: is het graffiti of is het kunst? You don’t know what you don’t know. We plotten vaak iets over een groep heen waar we geen onderdeel van zijn, maar hoe kunnen we er dan wel een oordeel over hebben?’

We vragen het Bard

Zoals in de recruitmentwereld steeds gebruikelijker is, bepleit zij om niet te kijken of jongeren precies het goede cv meebrengen, maar te kijken naar hun skills. Maar wacht even, als we het hebben over spookjongeren en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, wat voor talenten hebben zij dan? Ze vroeg het aan Bard, de A.I.-tool van Google, en daar kwamen de volgende skills uit:

Dobbe-Veldkamp: ‘Als je niet zou weten dat dit de skills zijn van spookjongeren of mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, dan denk je toch al snel: jeetje, dit zijn skills waar we iets mee kunnen.’ Met het bovenstaande lijstje talenten ging de data-analist verder op zoek bij het door onder andere UWV en CBS gelanceerde CompetentNL, dat een landelijke standaard wil bieden voor het beschrijven van skills, en die koppelen aan studierichtingen van mbo-opleidingen, en daarvoor nu met pilots bezig is (onder meer met Jobdigger).

Veerkracht… niks

Dobbe-Veldkamp: ‘Dan kun je in het dashboard zoeken op skills. Maar als je dan zoekt op creativiteit, komen er 0 beroepen uit. Ook zoeken op veerkracht.. niks. Klopt dit dashboard dan wel?’ De meest gangbare skills voor deze doelgroep staan er dus niet in.

Ze noemt het de grootste uitdaging voor het opsporen van spookkandidaten: you can’t manage, what you can’t measure. ‘Dus als wij skills constateren van een doelgroep, maar het systeem maakt het niet mogelijk om daarop te zoeken, hoe moeten we dan ooit een brug slaan naar deze groep? Hebben we wel het juiste instrumentarium waarmee we zoeken?’

Multicultureel bewustzijn

Ze geeft een ander voorbeeld (op basis van data uit Jobfeed van Textkernel). In hoeverre zie je de skill ‘multicultureel bewustzijn’ al terug in vacatures? Dat blijken er maar 49 vacatures te zijn in Nederland. Niet veel dus. De skill ‘veerkracht’ levert veel meer hits op. Beroepen waar veerkracht in terugkomen zijn onder meer: medewerker buitenschoolse opvang, gezondheidspsycholoog, verpleegkundige, rijinstructeur. Dobbe-Veldkamp: ‘Dus als we op een andere manier zoeken, met het woord veerkracht en beroepen, kunnen we wél iets. Dan inspireert het ons wel qua beroepen.’

Vervolgens zoomt ze in op de regio Rijnmond, en op Rotterdam, en dat levert weer heel andere beroepen op.

De mooiste Midjourney van Rotterdam

De data-analist benadrukt dat als er ergens iets nieuws ontstaat, dat niet meteen door de samenleving omarmd wordt. Zoals ooit bij graffiti (nu street art, met bijvoorbeeld een hip nieuw museum in Amsterdam-Noord), maar met de nieuwe skills ChatGPT en Midjourney kan hetzelfde gebeuren, zegt ze. ‘Als je de kracht en uniekheid van nieuwe skills ziet en erop inspeelt, kun je er iets mee. Jonge mensen weten wat ze met A.I. moeten doen of met Midjourney. Als je weet wat unieke skills zijn die in zo’n groep zitten, dan kun je daarmee een brug naar de arbeidsmarkt slaan.’

Om de spookjongeren uit hun slaapkamer te lokken stelt ze onder andere prijsvragen voor. Welke Rotterdammer maakt bijvoorbeeld de mooiste Midjourney van Rotterdam? Of Rotterdam ‘geschilderd’ in de stijl van Vincent van Gogh? En dan kiest een galerie de beste.

Komoot of Lose it

De combinatie van skills van onbekend talent met nieuwe technologie creëert nieuwe oplossingen, zegt ze. Die nieuwe technologie kan A.I. zijn, maar bijvoorbeeld ook apps. Samen kunnen ze onverwachte oplossingen bieden voor de Rotterdamse arbeidsmarkt. Dobbe-Veldkamp: ‘In onze data bij Intelligence Group zien wij bijvoorbeeld dat de werklozen in Rotterdam bovengemiddeld vaak de apps Komoot of Lose it gebruiken. Als werklozen/spookjongeren deze vaak gebruiken, waarom laten we ze dan geen wandeltochten organiseren of fitness-sessies geven?

‘Er zijn opties genoeg, maar: you can’t manage what you can’t measure.’

Hetzelfde geldt voor pop-upstores voor het verkopen van nieuwe kledinglijnen of het verkopen van muziek. Of laat ze events voor toeristen organiseren. Werkloze spookkandidaten spreken namelijk vaak extra talen. Er zijn dus opties genoeg, zegt ze. Maar nogmaals: you can’t manage what you can’t measure. ‘Omdat we de skills en technologieën van spookjongeren niet meten, zijn deze oplossingen niet zichtbaar voor ons.’

Groot potentieel

Van de werklozen in de regio Rijnmond is maar liefst 21% tussen de 35 en 39 jaar. Vergeleken met de rest van Nederland ligt daar dus een groot potentieel. Als je data hebt over waar deze doelgroep in geïnteresseerd is, over hun studie en voorkeuren voor werk, dan kan mkb in de regio Rijnmond daarop inspelen om ze aan te spreken voor werk, stelt Dobbe-Veldkamp. Zo blijken ze bijvoorbeeld bovengemiddeld geïnteresseerd in religie, politiek, gamen en musea. ‘Bij het zoeken naar een baan kijken ze vooral naar aansprekende diensten of producten of naar het maatschappelijke belang van een job.’

De data-analist sluit af met een oproep: ‘We hebben een mening over jongeren die gamen of graffiti spuiten. Maar hebben we wel eens moeite gedaan ons in hen te verdiepen? Als wij iets niet begrijpen, ligt in die verandering een kans. Altijd. Als we talent en skills die over 10 jaar doorbreken nú de kans geven, dan loopt Rotterdam wereldwijd voorop met onze eigen Rotterdamse spookjongeren. Onbekend talent, met ongekend talent, biedt ongekende Rotterdamse mogelijkheden!’

Lees ook

• Dit zijn dé 20 meest schaarse beroepen in 2023 in Nederland